isterken keskin tarafı ile vurup birisini öldürmektir. Yani adamı kastetmemek veya öldürücü olmıyan bir şeyle adamı kastetmek isterken öldürücü bir şeyle ona vurmaktır. Hatanın da cezası kısas değil, diyet'tir. Yukarda beyan edildiği gibi şübhü'l-amd ile hatanın cezası kısas değil, katil cinayeti kastedilmediği için diyettir. Yalnız her iki diyet bir tutulmaz. Şibhü'l-amd'ın diyeti 30 Hikka (3 yaşında deve), 30 Ceze'a (4 yaşında deve) ve 40 hamile deve olmak üzere 100 devedir. Bulunmazsa bedeli verilecektir. Hatanın diyeti ise 20 Bintü Mehâd (1 yaşında deve), 20 Bintü Lebûn (iki yaşında deve), 20 İbnü Lebûn (iki yaşında erkek deve), 20 Hikka ve 20 Ceza'a olmak üzere 100 devedir. Her ikisinde de diyet sadece kâtile yüklenmez, asabesi de kendisine yardım edecektir. Bazı ulemânın beyanlarına göre asabe katilin babası, dedesi, oğlu, erkek kardeşi, amcası ve amcası oğludur. Yalnız bunlardan bâliğ, âkil ve durumu müsait olmıyan kimse bu diyet ile mükellef değildir. Kendisi diyetin yarısını yüklenecektir. Durumu müsait olmazsa Beytülmâl ona yardım edecektir. Şayet akrabası olmaz, Beytülmâl de düzenli olmazsa, bütün diyet kâtile yüklenecektir. Şibhü'l-amd ile hatanın diyeti def'aten değil, üç taksit halinde üç sene zarfında ödenecektir.

Kısas bütün varislerin hakkıdır. Bunun için varislerden birisi hazır olmaz, çocuk veya deli olursa, çocuk, baliğ oluncaya, deli de iyileşinceye kadar kısas tatbik edilmez. Ancak bu müddet içerisinde katil haps edilir. Tabiatiyle kısas devletin müsaadesi olmadan uygulanmaz. Onu uygulamak için birisine yetki verecekler; şayet anlaşamazlarsa aralarında kurâ çekecekler. Onlardan birisi diğerlerinden izin almadan kısası icra ederse günahkâr olur. Fakat hakkında kısas tatbik edilmez. Şayet devletin izni olmadan kısas uygulansa uygulayana tazir cezası verilecektir.

Kısas ile diyetin vücubu için bazı şartlar vardır:

1 - Kâtilin, maktulün babası olmaması: Bir kimse, oğlunu ölürse hakkında kısas cezası uygulanmaz. Çünkü baba, oğlunun hayatına sebeb olduğundan oğlunun onun helakine vesiyle olması uygun değildir.

2 - Katilin mükellef (akil ve baliğ) olması: Binaenaleyh çocuk ile deli hakkında kısas cezası uygulanmaz. Fakat sarhoş

Yükleniyor...