bir şey olup, kendi nisabını doldurmuş ise, ticaret malı olarak doldurmasa dahi hayvan olarak zekâtı çıkarılacaktır. Hem ticaret malı olarak hem ehli hayvan olarak nisabı doldurmuş ise yine hayvan olarak zekâtı çıkarılacaktır.

Bir kimse meselâ, altı ay ticaret yaptıktan sonra kırk koyun ticaret için alırsa, ticaret senesi dolduktan sonra ticaretin zekâtını verecek, ondan sonra hayvan için yeni bir sene başlar, onun da senesi dolunca hayvan olarak zekâtını çıkarır:

Ticaret malı bağ ve bahçe olursa meyvesi, hayvan olursa yavrusu aslına tabidir. Ticaret malından ayrı bir mal bir yerden istifade edilirse, zekâta tabi bir mal ise ticaret malına eklenmez. Onun için ayrı bir sene hesap edilir.

Başkasından alacağı varsa bakılır; alacağı bu şey meta ise zekâta tabi değildir. Alacağı para olup ödeme zamanı geldiği halde borçlu parasını alamıyorsa da senesi dolunca bu paraya zekât vacip olur. Ancak o anda zekâtını ödemekle mükellef olmayıp parası eline geçtikten sonra mükelleftir. Sonra üzerinden kaç sene geçmiş ise her sene için zekât verecektir. Alacağı peşin olup her zaman alınması mümkün ise, üzerinden bir sene geçtiği gibi zekâtını vermek zorundadır. Peşin değil vadeli ise, alındığında zekâtı verilecektir.

Kârı bölüşmek üzere birisine para verip ticaret yaptırırsa, malûm olduğu gibi cizdir. Buna bu tür muameleye kırad denilir. Bunun zekâtı, sermaye sahibine aittir. İmam Rameli'nin ifade ettiği gibi, zekât kırad malından çıkarsa kârdan hesap edilecektir. Başka bir maldan çıkarırsa caizdir, fakat kesesinden vermiş olur. Ortağına bir hak iddia edemez.

Fabrika ve imalathane gibi sabit işyerleri, ticaret malı gibi başkasına satılmak geyesi taşımadıklarından zekâta tabi değildir. Ancak satın alınıp onlarda imal edilen eşya, alım-satım için olduğundan zekâta tabidir. Bir kimse başkalarının, meselâ kumaşını boyamak için satınaldığı boya üzerinden bir yıl geçse, ticaret malı sayıldığından zekâtını vermekle mükelleftir. Fakat başkasının elbisesini yıkamak için aldığı sabun üzerinden bir yıl geçse de zekâta tabi değildir. Bunun gibi elbise temizleme tesislerinde temizlik için kullanılan ilaç, sabun ve her türlü deterjan,


Yükleniyor...