دردنجى أساس:

هم آڭلارسڭ كه: شو دنياده‌كى مزيّنات ايسه

&﴿ (حاشيه): أوت هر شيئڭ وجودينڭ متعدّد غايه‌لرى و حياتنڭ متعدّد نتيجه‌لرى واردر. أهلِ ضلالتڭ توهّم ايتدكلرى گبى دنيايه، نفسلرينه باقان غايه‌لره منحصر دگلدر. تا، عبثيت و حكمتسزلك ايچنه گيره‌بيلسين. بلكه هر شيئڭ غاياتِ وجودى و نتائجِ حياتى اوچ قسمدر: برنجيسى و أڭ علويسى، صانعنه باقار كه· او شيئه طاقديغى خارقهِٔ صنعت مرصّعاتنى، شاهدِ أزلينڭ نظرينه رسمِ گچيد طرزنده عرض ايتمكدر كه، او نظره بر آنِ سيّاله ياشامق كافى گلير. بلكه وجوده گلمه‌دن، بِالقوّه نيّت حكمنده اولان إستعدادى ينه كافيدر. ايشته سريع الزوال لطيف مصنوعات و وجوده گلمه‌ين، يعنى سنبل ويرمه‌ين برر خارقهِٔ صنعت اولان چكردكلر، تخملر شو غايه‌يى بِتمامِها ويرر. فائده‌سزلك و عبثيت اونلره گلمز. ديمك هر شى حياتيله، وجوديله صانعنڭ معجزاتِ قدرتنى و آثارِ صنعتنى تشهير ايدوب، سلطانِ ذو الجلالڭ نظرينه عرض ايتمك برنجى غايه‌سيدر. ايكنجى قسم غايهِٔ وجود و نتيجهِٔ حيات، ذىشعوره باقار. يعنى هر شى، صانعِ ذو الجلالڭ برر مكتوبِ حقائقنما، برر قصيدهِٔ لطافتنما، برر كلمهِٔ حكمتأدا حكمنده‌در كه· ملائكه و جنّ و حيوانڭ و إنسانڭ أنظارينه عرض ايدر، مطالعه‌يه دعوت ايدر. ديمك اوڭا باقان هر ذىشعوره، عبرتنما بر مطالعه‌گاهدر. اوچنجى قسم غايهِٔ وجود و نتيجهِٔ حيات، او شيئڭ نفسنه باقار كه· تلذّذ و تنزّه و بقا و راحتله ياشامق گبى جزئى نتيجه‌لردر. مثلا: عظيم بر سفينهِٔ سلطانيه‌ده بر خدمتكارڭ دومنجيلك ايتديگنڭ غايه‌سى· سفينه إعتباريله يوزده بريسى كنديسنه، اجرتِ جزئيه‌سنه عائد.. طقسان طوقوزى سلطانه عائد اولديغى گبى· هر شيئڭ نفسنه و دنيايه عائد غايه‌سى بر ايسه، صانعنه عائد طقسان طوقوزدر. ايشته بو تعدّدِ غاياتدندر كه· بربرينه ضد و منافى گورونن حكمت و إقتصاد، جود و سخا و بِالخاصّه نهايتسز سخا ايله سرِّ توفيقى شودر كه: برر غايه نقطهِٔ نظرنده جود و سخا حكم ايدر، إسمِ جوّاد تجلّى ايدر. ميوه‌لر، حبوبلر· او تك غايه نقطهِٔ نظرنده بغيرِ حسابدر. نهايتسز جودى گوسترييور. فقط عموم غايه‌لر نقطهِٔ نظرنده· حكمت حكم ايدر، إسمِ حكيم تجلّى ايدر. بر آغاجڭ نه قدر ميوه‌لرى وار، بلكه هر ميوه‌نڭ او قدر غايه‌لرى واردر كه· بيان ايتديگمز اوچ قسمه تفريق ايديلير. شو عموم غايه‌لر، نهايتسز بر حكمتى و إقتصادى گوسترييور. ضد گبى گورونن نهايتسز حكمت، نهايتسز جود ايله سخا ايله إجتماع ايدييور. مثلا: عسكر اوردوسنڭ بر غايه‌سى، تأمينِ آسايشدر. بو غايه‌يه گوره نه قدر عسكر ايسترسه‌ڭ وار و هم پك فضله‌در. فقط حفظِ حدود و مجاهدهِٔ أعدا گبى سائر وظيفه‌لر ايچون، بو موجود آنجق كافى گلير. كمالِ حكمتله موازنه‌ده‌در. ايشته حكومتڭ حكمتى، حشمت ايله إجتماع ايدييور. او حالده، او عسكرلكده فضله‌لق يوقدر دينله‌بيلير.﴾|@

جنّتده أهلِ ايمان ايچون رحمتِ رحمانله إدّخار اولونان نعمتلرڭ نمونه‌لرى، صورتلرى حكمنده‌در.

Yükleniyor...