امّا حكمتِ قرآنيه ايسه نقطهِٔ إستنادى، قوّت يرينه "حقّى" قبول ايدر. غايه‌ده، منفعت يرينه "فضيلت و رضاىِ إلٰهى"يى قبول ايدر. حياتده، دستورِ جدال يرينه "دستورِ تعاونى" أساس طوتار. جماعتلرڭ رابطه‌لرنده، عنصريت و ملّيت يرينه "رابطهِٔ دينى و صنفى و وطنى" قبول ايدر. غاياتى، "هوساتِ نفسانيه‌نڭ نامشروع تجاوزاتنه سد چكوب روحى معالياته تشويق و حسّياتِ علويه‌سنى تطمين ايتمكدر و إنسانى كمالاتِ إنسانيه‌يه سَوق ايدوب إنسان ايتمكدر." حقّڭ شأنى ايسه، إتّفاقدر. فضيلتڭ شأنى، تسانددر. تعاونڭ شأنى، بربرينڭ إمدادينه يتيشمكدر. دينڭ شأنى أخوّتدر، إنجذابدر. نفسِ أمّاره‌يى گمله‌مكله باغلامق، روحى كمالاته قامچيلامقله سربست بيراقمه‌نڭ شأنى، سعادتِ داريْندر. ايشته مدنيتِ حاضره، أديانِ سابقهِٔ سماويه‌دن، باخصوص قرآنڭ إرشاداتندن آلديغى محاسنله برابر، قرآنه قارشى بويله حقيقت نظرنده مغلوب دوشمشدر.

اوچنجى درجه:

بيڭلر مسائلندن يالڭز نمونه اولارق اوچ درت مسئله‌يى گوستره‌جگز. أوت قرآنڭ دستورلرى، قانونلرى، أزلدن گلديگندن أبده گيده‌جكدر. مدنيتڭ قانونلرى گبى إختيار اولوب ئولومه محكوم دگلدر. دائما گنجدر، قوّتليدر. مثلا: مدنيتڭ بتون جمعياتِ خيريه‌لرى ايله، بتون جبّارانه شديد إنضباط و نظاماتلريله، بتون أخلاقى تربيه‌گاهلريله، قرآنِ حكيمڭ ايكى مسئله‌سنه قارشى معارضه ايده‌ميوب مغلوب دوشمشلردر. مثلا:

﴿وَ اَقِيمُوا الصَّلٰوةَ وَ اٰتُوا الزَّكٰوةَ ٭ وَ اَحَلَّ اللّٰهُ الْبَيْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبٰوا﴾

قرآنڭ بو غلبهِٔ إعجازكارانه‌سنى بر مقدّمه ايله بيان ايده‌جگز. شويله كه:

"إشارات الإعجاز"ده إثبات ايديلديگى گبى· بتون إختلالاتِ بشريه‌نڭ معدنى بر كلمه اولديغى گبى، بتون أخلاقِ سيّئه‌نڭ منبعى دخى بر كلمه‌در.


Yükleniyor...