اوچنجى موقف

﴿بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ﴾

﴿وَ اِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ﴾

شو اوچنجى موقف "ايكنجى نقطه"در. او ده ايكى مبحثدر.

برنجى مبحث

﴿وَ اِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ﴾

سرّنجه: هر شيدن جنابِ حقّه قارشى پنجره‌لر حكمنده چوق وجهلر وار. بتون موجوداتڭ حقائقى، بتون كائناتڭ حقيقتى· أسماءِ إلٰهيه‌يه إستناد ايدر. هر بر شيئڭ حقيقتى، بر إسمه وياخود چوق أسمايه إستناد ايدر. أشياده‌كى صفتلر، صنعتلر دخى، هر برى برر إسمه طايانييور. حتّى حقيقى فنِّ حكمت، "حكيم" إسمنه و حقيقتلى فنِّ طب "شافى" إسمنه و فنِّ هندسه "مقدّر" إسمنه و هكذا هر بر فن، بر إسمه طايانديغى و اونده نهايت بولديغى گبى، بتون فنون و كمالاتِ بشريه و طبقاتِ كُمّلينِ إنسانيه‌نڭ حقيقتلرى، أسماءِ إلٰهيه‌يه إستناد ايدر. حتّى محقّقينِ أوليانڭ بر قسمى ديمشلر: "حقيقى حقائقِ أشيا، أسماءِ إلٰهيه‌در. ماهيتِ أشيا ايسه، او حقائقڭ گولگه‌لريدر." حتّى بر تك ذىحيات شيده، يالڭز ظاهر اولارق يگرمى قدر أسماءِ إلٰهيه‌نڭ جلوهِٔ نقشى گورونه‌بيلير. شو اينجه و دقيق و پك بيوك و گنيش حقيقتى، بر تمثيل ايله فهمه تقريبه چاليشه‌جغز. ايكى اوچ آيرى آيرى ألك ايله أله‌مك صورتنده تحليل ايده‌جگز. نه قدر اوزون بيان ايتسه‌ك ينه قيصه‌در. اوصانمه‌مق گرك. شويله:

ناصلكه غايت ماهر بر تصويرجى و هيكلتراش بر ذات، غايت گوزل بر چيچكله و إنسان جنسِ لطيفندن غايت گوزل بر حَسْنانڭ صورت و هيكلنى ياپمق ايسته‌سه· أوّلا، او ايكى شيئڭ عمومى شكللرينى بعض خطلرله تعيين ايدر. شو تعيينى، بر تنظيم ايله‌در، بر تقدير ايله ياپييور. هندسه‌يه إستنادًا حدود تعيين ايدييور. شو تنظيم و تقدير، بر حكمت و علم ايله ياپيلديغنى گوسترييور كه، تنظيم و تحديد فعللرى، علم و حكمت پرگاريله دونويور. اويله ايسه، تنظيم و تحديد آرقه‌سنده، علم و حكمت معنالرى حكم ايدييور. اويله ايسه، علم و حكمت پرگارى، كندينى گوستره‌جك. ايشته كندينى گوستردى كه، او حدودلر ايچنده، گوز، قولاق، بورون، ياپراق و اينجه‌جك پوسكولجكلر گبى شيلرڭ تصويرينه باشلادى. شيمدى گورويورز كه: ايچنده‌كى پرگارڭ حركاتيله تعيين ايديلن أعضالر، صنعتكارانه و عنايتكارانه دوشويور. اويله ايسه او علم و حكمت پرگارينى چويرن، آرقه‌ده صنع و عنايت معنالرى وار، حكم ايدييورلر و كنديلرينى گوستره‌جكلر. ايشته اوندندر كه· بر حُسن و زينته قابليت گوسترييور. اويله ايسه· صنع و عنايتى چاليشديران، إرادهِٔ تحسين و قصدِ تزييندر. اويله ايسه اونلر حكم ايدييورلر كه· تزيينه، تنويره باشلادى. بر تبسّم وضعيتنى گوستردى و حياتدارلق هيئتنى ويردى. ألبته شو تحسين و تنوير معناسنى چاليشديران، لطف و كرم معناسيدر. أوت او ايكى معنا، اونده او درجه حكم ايدر كه· عادتا او چيچك بر لطفِ مجسّم، او هيكل بر كرمِ متجسّددر. شيمدى بو معناىِ كرم و لطفى چاليشديران و تحريك ايدن، "تودّد و تعرّف" معنالريدر. يعنى: كندينى، هنرى ايله طانيتديرمق و خلقه كندينى سَوْديرمك معنالرى آرقه‌ده حكم ايدييور. بو طانيتديرمق و سَوْديرمك، ألبته مَيلِ مرحمت و إرادهِٔ نعمتدن گلييور. مادام رحمت و إرادهِٔ نعمت، آرقه‌ده حكم ايدييور. اويله ايسه او هيكلى، نعمتڭ أنواعيله طولديره‌جق، تزيين ايده‌جك، او چيچگڭ صورتنى ده بر هديه‌يه طاقه‌جق. ايشته او هيكلڭ أللرينى، قوجاغنى و جيبلرينى قيمتدار نعمتلر ايله طولديردى و او چيچك صورتنى ده بر مجوهراته طاقدى. ديمك بو رحمت و إرادهِٔ نعمتى چاليشديران، ترحّم و تحنّندر. يعنى "آجيمق و شفقت ايتمك" معناسى، رحمت و نعمتى تحريك ايدييور. و او مستغنى و هيچ كيمسه‌يه إحتياجى اولميان ذاتده اولان ترحّم و تحنّن معناسنى تحريك ايدن و إظهاره سَوق ايدن، ألبته او ذاتده‌كى معنوى جمال و كمالدر كه، تظاهر ايتمك ايسترلر. و او جمالڭ أڭ شيرين جزئى اولان محبّت و أڭ طاتلى قسمى اولان رحمت ايسه، صنعت آيينه‌سيله گورونمك و مشتاقلرڭ گوزلريله كنديلرينى گورمك ايسترلر. يعنى جمال و كمال، (چونكه بِالذّات سَويليرلر) هر شيدن زياده كندى كندينى سَوه‌رلر. هم حُسندر، هم عشقدرلر. حُسن و عشقڭ إتّحادى بو نقطه‌دندر. جمال مادام كندينى سَور، كندينى آيينه‌لرده گورمك ايستر. ايشته هيكله قونيلان و صورته طاقيلان سَويملى نعمتلر، گوزل ميوه‌لر، او جمالِ معنوينڭ (كندى قابليتلرينه گوره) برر لمعه‌سنى طاشييورلر. او لمعه‌لرى هم جمال صاحبنه، هم باشقه‌سنه گوسترييورلر.


Yükleniyor...