ايشته أى غافل! شو كائناتڭ يوزينه باق كه: بربرى ايچنده حدسز مكتوباتِ صمدانيه حكمنده اولان صحائفِ موجودات و هر بر مكتوب اوستنده حدسز سكّهِٔ توحيد مُهرلرى ايله تمهير ايديلمش. بتون بو مُهرلرڭ شهادتلرينى كيم تكذيب ايده‌بيلير؟ هانگى قوّت اونلرى صوصديره‌بيلير؟ قلب قولاغى ايله هانگيسنى ديڭله‌سه‌ڭ،

﴿اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ﴾

ديديگنى ايشيديرسڭ.

اوتوزنجى پنجره

﴿لَوْ كَانَ فِيهِمَا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا ٭ كُلُّ شَيْءٍ هَالِكٌ اِلَّا وَجْهَهُ لَهُ الْحُكْمُ وَ اِلَيْهِ تُرْجَعُونَ﴾

شو پنجره، إمكان و حدوثه مؤسّس عموم متكلّمينڭ پنجره‌سيدر و إثباتِ واجب الوجوده قارشى جادّه‌لريدر. بونڭ تفصيلاتنى، "شرح المواقف" و "شرح المقاصد" گبى محقّقلرڭ بيوك كتابلرينه حواله ايده‌رك، يالڭز قرآنڭ فيضندن و شو پنجره‌دن روحه گلن بر ايكى شعاعى گوستره‌جگز. شويله كه:

آمريت و حاكميتڭ مقتضاسى· رقيب قبول ايتمه‌مكدر، إشتراكى ردّ ايتمكدر، مداخله‌يى رفع ايتمكدر. اونڭ ايچوندر كه· كوچك بر كويده ايكى مختار بولونسه، كويڭ راحتنى و نظامنى بوزارلر. بر ناحيه‌ده ايكى مدير، بر ولايتده ايكى والى بولونسه، هرج و مرج ايدرلر. بر مملكتده ايكى پادشاه بولونسه، فورطنه‌لى بر قارمه‌قاريشيقلغه سببيت ويررلر. مادام حاكميت و آمريتڭ گولگه‌سنڭ ضعيف بر گولگه‌سى و جزئى بر نمونه‌سى، معاونته محتاج عاجز إنسانلرده بويله رقيب و ضدّى و أمثالنڭ مداخله‌سنى قبول ايتمزسه· عجبا سلطنتِ مطلقه صورتنده‌كى حاكميت و ربوبيت درجه‌سنده‌كى آمريت، بر قديرِ مطلقده نه درجه او ردِّ مداخله قانونى نه قدر أساسلى بر صورتده حكمنى إجرا ايتديگنى قياس ايت. ديمك الوهيت و ربوبيتڭ أڭ قطعى و دائمى لازمى· وحدت و إنفراددر. بوڭا بر برهانِ باهر و شاهدِ قاطع، كائناتده‌كى إنتظامِ أكمل و إنسجامِ أجملدر. سينك قنادندن طوت، تا سماوات قنديللرينه قدر اويله بر نظام وار كه· عقل اونڭ قارشيسنده حيرتن Nو إستحسانندن "سبحان اللّٰه، ما شاء اللّٰه، بارك اللّٰه" دير، سجده ايدر. أگر ذرّه مقدار شريكه ير بولونسه ايدى، مداخله‌سى اولسه ايدى،

﴿لَوْ كَانَ فِيهِمَا اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَا﴾

آيتِ كريمه‌سنڭ دلالتيله: نظام بوزولاجقدى، صورت دگيشه‌جكدى، فسادڭ آثارى گورونه‌جكدى. حالبوكه

﴿فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرٰى مِنْ فُطُورٍ ٭ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنْقَلِبْ اِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَ هُوَ حَسِيرٌ﴾

دلالتيله و شو إفاده ايله نظرِ بشر، قصورى آرامق ايچون نه قدر چابالاسه، هيچ بر يرده قصورى بولاميه‌رق، يورغون اولارق منزلى اولان گوزه گلوب، اونى گوندرن منقّد عقله دييه‌جك: "بيهوده يورولدم، قصور يوق" ديمه‌سيله گوسترييور كه: نظام و إنتظام، غايت مكمّلدر. ديمك إنتظامِ كائنات، وحدانيتڭ قطعى شاهديدر.


Yükleniyor...