شو سوزڭ ايكنجى مقامنڭ دردنجى "اللّٰه أكبر" مرتبه‌سنڭ آخر فقره‌سنڭ حاشيه‌سنده، هم يگرمى ايكنجى سوزده، هم يگرمنجى مكتوبده و ذيلنده إثبات ايديلمش كه: خلقتِ أشيا واحدِ أحده ويريلسه، بتون أشيا، بر شى گبى قولاى اولور. أگر أسبابه ويريلسه· بر شى، بتون أشيا قدر كلفتلى، آغير اولور.

ايكنجى مسئله كه·

قدرت، ملكوتيتِ أشيايه تعلّق ايدر. أوت، كائناتڭ آيينه گبى ايكى يوزى وار. برى، ملك جهتى كه· آيينه‌نڭ رنكلى يوزينه بڭزر. ديگرى، ملكوتيت جهتى كه· آيينه‌نڭ پارلاق يوزينه بڭزر. ملك جهتى ايسه، ضدلرڭ جولانگاهيدر. گوزل چركين، خير شر، كوچك بيوك آغير قولاى گبى أمرلرڭ محلِّ وروديدر. ايشته شونڭ ايچوندر كه: صانعِ ذو الجلال أسبابِ ظاهريه‌يى، تصرّفاتِ قدرتنه پرده ايتمشدر. تا دستِ قدرت، ظاهر عقله گوره خسيس و نالايق أمرلرله بِالذّات مباشرتى گورونمسين. چونكه عظمت و عزّت، اويله ايستر. فقط او وسائط و أسبابه حقيقى تأثير ويرمه‌مشدر. چونكه وحدت أحديت اويله ايستر. ملكوتيت جهتى ايسه، هر شيده پارلاقدر، تميزدر. تشخّصاتڭ رنكلرى، مزخرفاتلرى، اوڭا قاريشماز. او جهت، واسطه‌سز كندى خالقنه متوجّهدر. اونده ترتّبِ أسباب، تسلسلِ علل يوقدر. اوڭا علّيت، معلوليت گيره‌مز. أگرى بوگريسى يوقدر. مانعلر مداخله ايده‌مزلر. ذرّه، شمسه قارداش اولور.

الحاصل:

او قدرت هم بسيطدر، هم نامتناهيدر، هم ذاتيدر. محلِّ تعلّقِ قدرت ايسه، هم واسطه‌سز، هم لكه‌سز، هم عصيانسزدر. اويله ايسه، او قدرتڭ دائره‌سنده بيوك كوچگه قارشى تكبّرى يوق. جماعت فرده قارشى رجحانى اولاماز. كلّ جزئه نسبةً، قدرته قارشى فضله نازلانه‌مز.

Yükleniyor...