ايشته سلسلهِٔ حقائق اولان شو آياتڭ يوزر جوهرلرندن يالڭز إفحام و إلزامه دائر بر تك جوهرِ بيانيسنى إجمالاً بيان ايتدك. أگر إقتدارم اولسه ايدى، بر قاچ جوهرلرينى داها گوسترسه‌ ايدم، "شو آيتلر تك باشيله بر معجزه‌در" سن دخى دييه‌جكدڭ.

امّا إفهام و تعليمده‌كى بياناتِ قرآنيه او قدر خارقه‌در، او درجه لطافتلى و سلاستليدر· أڭ بسيط بر عامى، أڭ درين بر حقيقتى اونڭ بيانندن قولايجه تفهّم ايدر. أوت، قرآنِ معجز البيان، چوق حقائقِ غامضه‌يى نظرِ عمومىيى اوقشايه‌جق، حسِّ عامّه‌يى رنجيده ايتميه‌جك، فكرِ عوامى تعجيز ايدوب يورميه‌جق بر صورتده بسيطانه و ظاهرانه سويله‌يور، درس ويرييور. ناصل بر چوجقله قونوشولسه، چوجقجه تعبيرات إستعمال ايديلير. اويله ده:

﴿تَنَزُّلَاتٌ اِلٰهِيَّةٌ اِلٰى عُقُولِ الْبَشَرِ﴾

دينلن، متكلّم اُسلوبنده مخاطبڭ درجه‌سنه سوزيله نزول ايدوب اويله قونوشان أساليبِ قرآنيه، أڭ متبحّر حكمانڭ فكرلريله يتيشه‌مديگى حقائقِ غامضهِٔ إلٰهيه و أسرارِ ربّانيه‌يى متشابهات صورتنده بر قسم تشبيهات و تمثيلات ايله أڭ اُمّى بر عامىيه إفهام ايدر. مثلا:

﴿اَلرَّحْمٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوٰى﴾

بر تمثيل ايله ربوبيتِ إلٰهيه‌يى سلطنت مثالنده و عالمڭ تدبيرنده مرتبهِٔ ربوبيتنى، بر سلطانڭ تختِ سلطنتنده طوروب إجراىِ حكومت ايتديگى گبى بر مثالده گوسترييور. أوت قرآن، بو كائنات خالقِ ذو الجلالنڭ كلامى اولارق ربوبيتنڭ مرتبهِٔ أعظمندن چيقه‌رق، عموم مرتبه‌لر اوستنه گله‌رك، او مرتبه‌لره چيقانلرى إرشاد ايده‌رك، يتمش بيڭ پرده‌لردن گچه‌رك، او پرده‌لره باقوب تنوير ايده‌رك، فهم و ذكاجه مختلف بيڭلر طبقه مخاطبلره فيضنى طاغيتوب و نورينى نشر ايده‌رك قابليتجه آيرى آيرى عصرلر، قرنلر اوزرنده ياشامش و بو قدر مبذوليتله معنالرينى اورته‌يه صاچمش اولديغى حالده كمالِ شبابتندن، گنجلگندن ذرّه قدر ضايع ايتميه‌رك غايت طراوتده، نهايت لطافتده قالارق غايت سهولتلى بر طرزده، سهلِ ممتنع بر صورتده، هر عامىيه آڭلايشلى درس ويرديگى گبى· عين درسده، عين سوزلرله فهملرى مختلف و درجه‌لرى متباين پك چوق طبقه‌لره دخى درس ويروب إقناع ايدن، إشباع ايدن بر كتابِ معجزنمانڭ هانگى طرفنه دقّت ايديلسه، ألبته بر لمعهِٔ إعجاز گوروله‌بيلير.

Yükleniyor...