ايكنجى ايشيق:

آياتِ قرآنيه، أمر و نهى، وعد و وعيد، ترغيب و ترهيب، زجر و إرشاد، قصص و أمثال، أحكام و معارفِ إلٰهيه و علومِ كونيه و قوانين و شرائطِ حياتِ شخصيه و حياتِ إجتماعيه و حياتِ قلبيه و حياتِ معنويه و حياتِ اُخرويه گبى عموم طبقاتِ كلاميه و معارفِ حقيقيه و حاجاتِ بشريه‌يه دلالاتيله، إشاراتيله جامع اولمقله برابر·

﴿خُذْ مَا شِئْتَ لِمَا شِئْتَ﴾

يعنى، "ايستديگڭ هر شى ايچون قرآندن هر نه ايسترسه‌ڭ آل" إفاده ايتديگى معنا، او درجه طوغريلغيله مقبول اولمش كه، أهلِ حقيقت مابيْننده ضروبِ أمثال صيره‌سنه گچمشدر. آياتِ قرآنيه‌ده اويله بر جامعيت وار كه، هر درده دوا، هر حاجته غدا اولابيلير. أوت، اويله اولمق لازم گلير. چونكه دائما ترقّياتده قطعِ مراتب ايدن بتون طبقاتِ أهلِ كمالڭ رهبرِ مطلقى ألبته شو خاصيته مالك اولماسى ألزمدر.

اوچنجى ايشيق:

قرآنڭ إعجازكارانه ايجازيدر. كاه اولور كه، اوزون بر سلسله‌نڭ ايكى طرفنى اويله بر طرزده ذكر ايدر كه، گوزلجه سلسله‌يى گوسترر. هم كاه اولور كه، بر كلمه‌نڭ ايچنه صريحًا، إشارةً، رمزًا، ايماءً بر دعوانڭ چوق برهانلرينى درج ايدر.

مثلا:

﴿وَ مِنْ اٰيَاتِهِ خَلْقُ السَّمٰوَاتِ وَ الْاَرْضِ وَ اخْتِلَافُ اَلْسِنَتِكُمْ وَ اَلْوَانِكُمْ﴾

ده آيات و دلائلِ وحدانيت سلسله‌سنى تشكيل ايدن سلسلهِٔ خلقتِ كائناتڭ مبدأ و منتهاسنى ذكر ايله او ايكنجى سلسله‌يى گوسترر، برنجى سلسله‌يى اوقوتديرييور. أوت بر صانعِ حكيمه شهادت ايدن صحائفِ عالمڭ برنجى درجه‌سى، سماوات و أرضڭ أصلِ خلقتلريدر. صوڭره گوكلرى ييلديزلرله تزيين ايله زمينڭ ذىحياتلرله شنلنديرلمسى، صوڭره گونش و آيڭ تسخيريله موسملرڭ دگيشمسى، صوڭره گيجه و گوندوزڭ إختلاف و دورانى ايچنده‌كى سلسلهِٔ شئوناتدر. داها گله گله تا كثرتڭ أڭ زياده إنتشار ايتديگى محل اولان سيمالرڭ و سسلرڭ خصوصيتلرينه و إمتيازلرينه و تشخّصلرينه قدر... مادام كه أڭ زياده إنتظامدن اوزاق و تصادفڭ قاريشماسنه معروض اولان فردلرڭ سيمالرنده‌كى تشخّصاتده حيرت ويريجى بر إنتظامِ حكيمانه بولونسه، اوزرنده غايت صنعتكار بر حكيمڭ قلمى ايشلديگى گوستريلسه، ألبته إنتظاملرى ظاهر اولان سائر صحيفه‌لر كندى كندينه آڭلاشيلير، نقّاشنى گوسترر. هم مادام قوجه سماوات و أرضڭ أصلِ خلقتنده أثرِ صنعت و حكمت گورونويور. ألبته كائنات سراينڭ بناسنده تمل طاشى اولارق گوكلرى و زمينى حكمتله قويان بر صانعڭ سائر أجزالرنده أثرِ صنعتى، نقشِ حكمتى پك چوق ظاهردر. ايشته شو آيت، خفىيى إظهار، ظاهرىيى إخفا ايده‌رك غايت گوزل بر ايجاز ياپمش. الحقّ:

﴿فَسُبْحَانَ اللّٰهِ حِينَ تُمْسُونَ﴾

دن طوت، تا

﴿وَ لَهُ الْمَثَلُ الْاَعْلٰى فِى السَّمٰوَاتِ وَ الْاَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ﴾

ه قدر آلتى دفعه

﴿وَ مِنْ اٰيَاتِهِ وَ مِنْ اٰيَاتِهِ﴾

ايله باشلايان سلسلهِٔ براهين، بر سلسلهِٔ جواهردر، بر سلسلهِٔ نوردر، بر سلسلهِٔ إعجازدر، بر سلسلهِٔ ايجازِ إعجازيدر. قلب ايسته‌يور كه، شو دفينه‌لرده گيزلى اولان ألماسلرى گوستره‌يم. فقط نه ياپه‌يم مقام قالديرميور. باشقه وقته تعليق ايدوب، او قپويى شيمدى آچمايورم.

Yükleniyor...