aklı keskin, kalbi parlak olursa yalnız o yükselecektir. İlim yaşını aldıkça tezayüd, kuvvet ihtiyarlandıkça tenakus ettiklerinden; kuvvete istinad eden kurun-u vusta hükûmetleri inkıraza mahkûm olup, asr-ı hâzır hükûmetleri, ilme istinad ettiklerinden Hızırvârî bir ömre mazhardırlar.
İşte ey Kürtler! Sizin bey ve ağa, hatta şeyhleriniz dahi eğer kuvvete istinad ile kılınçları keskin ise, bizzarûre düşeceklerdir. Hem de müstehaktırlar. Eğer akla istinad ile cebir yerine, muhabbeti isti'mâl ve hissiyatı efkâra tâbi' ise, o düşmeyecek belki yükselecektir.
S- Neden şu inkılab-ı hükûmet herşeyde bir inkılab getirdi?
C-
اَلنَّاسُ عَلٰى سُلُوكِ مُلُوكِهِمْ
sırrınca istibdad herkesin damarlarına sirayet etmiş idi. Çok nam ve suretlerde kendini gösteriyordu. Çok dâm ve planlar istimal ediyordu. Hatta benim gibi bir adam ilmi vasıta edip tahakküm ediyor idi. Veyahud sehavet-i milliyeyi sû-i istimal eder idi. Veyahud şu şeyh gibi, necabeti sebebiyle herkes onun hatırını tutarak, tutmakla mükellef bildiğinden tahakküm ve istibdad ediyordu.
S- Demek öldürmemize hükûmetin istibdadına yardım eden başka istibdadlar da var imiş?!...
C- Evet cehaletimizin silahıyla asıl bizi mahveden, içimizdeki garib namlar ile hüküm süren parça parça istibdadlar idi ki; hayatımızı tesmim etmiş idi. Fakat yine kabahat o küçük küçük istibdadların pederi olan istibdad-ı hükûmete aittir.
S- Beğler, ağalar, müteşeyyihler iki kısımdır. Farkları nedir?
C- İstibdad ile meşrutiyet kadar farkları vardır. Ben dahi meşrutiyet ve istibdadı muşahhas olarak size göstermek istediğimden, şu iki kısmı timsal olarak beyan ediyorum.
S- Nasıl?...
C- Eğer büyük adam istibdad ile kuvvete veya hileye veya kendisinde olmayan tasannu'an kuvve-i mâneviyeye istinaden halkı isti'bad ederek, havf ve cebrin tazyiki ile tutup insanı hayvanlığa indirmiş; daima o milletin şevkini kırar, neş'elerini kaçırır. Eğer bir namus olursa, yalnız o şahs-ı müstebidde görünür, denir ki: "Filan adam şöyle yaptı." Eğer bir seyyie olursa, kabahat bîçare etbaa taksim olunur. İşte şu mahiyetteki
İşte ey Kürtler! Sizin bey ve ağa, hatta şeyhleriniz dahi eğer kuvvete istinad ile kılınçları keskin ise, bizzarûre düşeceklerdir. Hem de müstehaktırlar. Eğer akla istinad ile cebir yerine, muhabbeti isti'mâl ve hissiyatı efkâra tâbi' ise, o düşmeyecek belki yükselecektir.
S- Neden şu inkılab-ı hükûmet herşeyde bir inkılab getirdi?
C-
اَلنَّاسُ عَلٰى سُلُوكِ مُلُوكِهِمْ
sırrınca istibdad herkesin damarlarına sirayet etmiş idi. Çok nam ve suretlerde kendini gösteriyordu. Çok dâm ve planlar istimal ediyordu. Hatta benim gibi bir adam ilmi vasıta edip tahakküm ediyor idi. Veyahud sehavet-i milliyeyi sû-i istimal eder idi. Veyahud şu şeyh gibi, necabeti sebebiyle herkes onun hatırını tutarak, tutmakla mükellef bildiğinden tahakküm ve istibdad ediyordu.
S- Demek öldürmemize hükûmetin istibdadına yardım eden başka istibdadlar da var imiş?!...
C- Evet cehaletimizin silahıyla asıl bizi mahveden, içimizdeki garib namlar ile hüküm süren parça parça istibdadlar idi ki; hayatımızı tesmim etmiş idi. Fakat yine kabahat o küçük küçük istibdadların pederi olan istibdad-ı hükûmete aittir.
S- Beğler, ağalar, müteşeyyihler iki kısımdır. Farkları nedir?
C- İstibdad ile meşrutiyet kadar farkları vardır. Ben dahi meşrutiyet ve istibdadı muşahhas olarak size göstermek istediğimden, şu iki kısmı timsal olarak beyan ediyorum.
S- Nasıl?...
C- Eğer büyük adam istibdad ile kuvvete veya hileye veya kendisinde olmayan tasannu'an kuvve-i mâneviyeye istinaden halkı isti'bad ederek, havf ve cebrin tazyiki ile tutup insanı hayvanlığa indirmiş; daima o milletin şevkini kırar, neş'elerini kaçırır. Eğer bir namus olursa, yalnız o şahs-ı müstebidde görünür, denir ki: "Filan adam şöyle yaptı." Eğer bir seyyie olursa, kabahat bîçare etbaa taksim olunur. İşte şu mahiyetteki
Yükleniyor...