kurtulsa; şu uzun mesafeden geçmekle, cehalet gibi müthiş bataklığı, fakr gibi mütevahhiş kıraçları, husûmet gibi gayet Keyşer Dağları kat'etmekle beraber, eşkiyaya rastgelecektir.

Ezcümle:

Bazı ceza-yı sezasını hazm etmeyen, bir kısım da başkasının etini yemekten dişi çıkarılan ve bazı, bir meşhur Bektaşî gibi mâna verenler yol üzerine çıkıp gasb ve gâret ediyorlar. Daha onların öte taraflarında da bir kısım gevezeler vardır; bazı bahane ile parça parça etmek istiyorlar. Öyle ise ona bir yol veyahud bir balon yapınız!..

S- Biz me'yus olduk. Daha ne vakit bize gelecektir?

C- Ye's aczden gelir. Ye's mani-i her kemaldir. Hamiyet ise; şiddet-i mevânia karşı şiddetle metanet etmektir. Halbuki şu zaman, mümteniât-ı âdiyeyi mümkin derecesine indiriyor. Çabuk ye'se inkılab eden hamiyet, hamiyet değildir. Ben sizi tenbellikten kurtarmak için kabahatlarınızı gösteririm. Onu, çabuk gelmek istiyorsanız; işte mârifet ve faziletten demir yolunu yapınız!. Tâ ki, Meşrutiyet, medeniyet denilen şimendifer-i kemalâta binip ve terakkiyât tohumlarını bindirerek kısa bir zamanda mânilerden kurtulup geçerek size selâm etsin. Siz ne kadar yolu acele ile yapsanız, o da o derece acele ile gelecektir.

S- İnşallah tali'imiz varsa, biz de göreceğiz. Bize tevekkül kâfi değil midir?

C: Biçare tali'inize siz de yardım etmelisiniz. Bağdat tarrarları gibi olmayınız. Sizin atalet bahanesi olan şu teşebbüssüz tevekkülünüz nizam-ı esbabı reddettiğinden; kâinatı tanzim eden meşiete karşı temerrüd demektir. Şu tevekkül döner, nefsini nakzeder.

S- Şimdi fenalığı da görüyoruz, iyiliği de görüyoruz. Meşrutiyetin âsârı hangisi, ötekinin âsârı hangisidir?!..

C- Ne kadar iyilik var, Meşrutiyetin ziyasındandır. Ne kadar fenalık var, ya eski istibdadın zulmetinden, yahud Meşrutiyet namıyla yeni bir istibdadın zulmündendir. Geri kaldı; ta ta'ziyeden sonra veda' edip pederini ta'kib etsin. Fakat emin olunuz, ziya galebe çalacaktır.

S- Meşrutiyeti pek çok i'zam ediyorsun. Eskide re'y-i vahid idi. Milletten sual yok idi. Şimdi meşverettir. Milletten sual edilir. Millet

Yükleniyor...