صوڭره كُرهِٔ أرضڭ عالمى گوروندى. او سياحتِ خياليه‌مده دينه إطاعت ايتمه‌ين فلسفه‌نڭ، قراڭلقلى قوانينِ علميه‌لرى، خيالمه دهشتلى بر عالم گوستردى. يتمش دفعه طوپ گلّه‌سندن داها سرعتلى حركتيله، يگرمى بش بيڭ سنه مسافه‌يى بر سنه‌ده گزوب دور ايدن و هر وقت طاغيلمغه و پارچه‌لانمغه مستعد (قابل) و ايچى زلزله‌لى، چوق إختيار و چوق ياشلى كُرهِٔ أرض ايچنده و او دهشتلى گمى اوستنده كائناتڭ حدسز بوشلغنده سياحت ايدن بيچاره نوعِ إنسان (وضعيتى) بڭا پك وحشتلى بر قراڭلق ايچنده گوروندى. باشم دوندى، گوزم قراردى. فلسفه‌نڭ گوزلگنى يره ووردم، قيردم. بردن حكمتِ قرآنيه و ايمانيه ايله ايشيقلانمش بر گوز ايله باقدم، گوردم كه: خالقِ أرض و سماواتڭ قدير، عليم، ربّ، اللّٰه و ربّ السمواتِ و الأرض و مسخّر الشمس و القمر إسملرى، رحمت، عظمت، ربوبيت برجلرنده گونش گبى طلوع ايتديلر. او قراڭلقلى، وحشتلى، دهشتلى عالمى اويله ايشيقلانديرديلر كه· او حالتده، بنم ايمانلى گوزيمه كُرهِٔ أرض غايت منتظم، مسخّر، مكمّل، خوش، أمنيتلى، هركسڭ أرزاقى ايچنده بر سياحت گميسى و تنزّه و كيف و تجارت ايچون مهيّا ايديلمش و ذىروحلرى گونشڭ أطرافنده، مملكتِ ربّانيه‌ده گزديرمك و ياز و بهار و گوزڭ محصولاتنى رزق ايسته‌ينلره گتيرمك ايچون بر گمى، بر طيّاره، بر شمندوفر حكمنده گوردم. كُرهِٔ أرضڭ ذرّاتى عددنجه "الحمد ِللّٰهِ على نعمة الايمان" ديدم.