هم هيچ بر جهتله ممكن ميدر كه، دال و بوداق گبى أڭ جزئى بر شيئه يوز حكمتلرى و ميوه‌لرى طاقان و كندى ربوبيتنى فوق العاده حكمتلريله و عمومى رحمانيتيله طانيتديروب، سَوْديرن بر خالقِ حكيمِ رحيم، قدرتنه نسبةً بر بهار قدر قولاى اولان حشرى گتيرميه‌رك، بر دارِ سعادت، بر منزلِ بقا آچمايوب، بتون حكمتلرينى و رحمتلرينى حتّى ربوبيتنى و كمالاتنى إنكار ايتسين و ايتديرسين و چوق سَوْديگى بتون محبوب مخلوقلرينى أبدى بر صورتده إعدام ايتسين؟ حاشا، يوز بيڭ دفعه حاشا!.. او جمالِ مطلق، بويله بر قبحِ مطلقدن يوز بيڭلر درجه منزّه و مقدّسدر.

اوزونجه بر حاشيه

حشر مناسبتيله بر سؤال: قرآنده مكرّرًا:

﴿اِنْ كَانَتْ اِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً﴾

هم

﴿وَمَا اَمْرُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ﴾

فرمانلرى گوسترييور كه: حشرِ أعظم بر آنده، زمانسز وجوده گلييور. طار عقل ايسه، بو حدسز درجه خارقه و أمثالسز اولان مسئله‌يى إذعان ايله قبول ايتمه‌سنه مدار اولاجق مشهود بر مثال ايستر.

الجواب:

حشرده، روحلرڭ جسدلره گلمه‌سى وار. هم جسدلرڭ إحياسى وار. هم جسدلرڭ إنشاسى وار. اوچ مسئله‌در.

برنجى مسئله:

روحلرڭ جسدلرينه گلمه‌سنه مثال ايسه: غايت منتظم بر اوردونڭ أفرادى، إستراحت ايچون هر طرفه طاغلمش ايكن، يوكسك صدالى بر بورو سسيله طوپلانملريدر. أوت، إسرافيلڭ بوروسى اولان صورى، اوردونڭ بورازانندن گرى اولماديغى گبى، أبدلر طرفنده و ذرّه‌لر عالمنده ايكن أزل جانبندن گلن

﴿اَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ﴾

خطابنى ايشيدن و

﴿قَالُوا بَلٰى﴾

ايله جواب ويرن أرواحلر، ألبته اوردونڭ نفراتندن بيڭلر درجه داها مسخّر و منتظم و مطيعدرلر. هم دگل يالڭز روحلر، بلكه بتون ذرّه‌لر دخى، بر اوردوىِ سبحانى و أمربر نفرلرى اولديغنى غايت قطعى برهانلر ايله اوتوزنجى سوز إثبات ايتمش.