طوغريدن طوغرىيه بتون بو كائنات خالقنڭ قدرتندن گلير و خزينه‌سندن چيقار. باشقه صورتده اولاماز. أسباب ايسه بر پرده‌در. چونكه أڭ أهمّيتسز و أڭ كوچك ظن ايتديگمز مخلوقلر، بعضًا صنعت و خلقت جهتنده أڭ بيوگندن داها بيوك اولور. سينك طاووقدن صنعتجه ايلرى گچمزسه ده، گرى ده قالماز. اويله ايسه بيوك كوچك تفريق ايديلميه‌جك. يا بتونى أسبابِ مادّيه‌يه تقسيم ايديله‌جك وياخود بتونى بردن بر تك ذاته ويريله‌جكدر. برنجى شق محال اولديغى گبى، بو شق واجبدر، ضروريدر. چونكه بر تك ذاته، يعنى بر قديرِ أزلىيه ويريلسه· مادام بتون موجوداتڭ إنتظامات و حكمتلريله وجودى قطعى تحقّق ايدن علمى، هر شيئى إحاطه ايدييور.. و مادام علمنده هر شيئڭ مقدارى تعيّن ايدييور.. و مادام بِالمشاهده هر وقت هيچدن، نهايتسز سهولتله، نهايتسز صنعتلى مصنوعلر وجوده گلييور.. و مادام او قديرِ عليمڭ بر كبريت چاقار گبى أمرِ كُنْ فَيَكُونُ ايله هانگى شى اولورسه اولسون ايجاد ايده‌بيلديگنى، حدسز قوّتلى دليللر ايله، چوق رساله‌لرده بيان ايتديگمز و خصوصًا يگرمنجى مكتوب و يگرمى اوچنجى لمعه‌نڭ آخرنده إثبات ايديلديگى گبى، حدسز بر قدرتى وار· ألبته بِالمشاهده گورولن خارق العاده سهولت و قولايلق، او إحاطهِٔ علميه‌دن و عظمتِ قدرتدن گلييور. مثلا ناصلكه گوزه گورولمه‌ين أجزالى بر مركّبله يازيلان بر كتابه، او يازىيى گوسترمگه مخصوص بر أجزا سورولسه· او قوجه كتاب، بردن هر بر گوزه وجودينى گوستروب كندينى اوقوتديرر. عينًا اويله ده· او قديرِ أزلينڭ علمِ محيطنده، هر شيئڭ صورتِ مخصوصه‌سى بر مقدارِ معيّن ايله تعيّن ايدييور. او قديرِ مطلق أمرِ كُنْ فَيَكُونُ ايله، او حدسز قدرتيله و نافذ إراده‌سيله، او يازىيه سورولن أجزا گبى، غايت قولاى و سهولتله قدرتڭ بر جلوه‌سى اولان قوّتنى او ماهيتِ علميه‌يه سورر، او شيئه وجودِ خارجى ويرر· گوزه گوسترر، نقوشِ حكمتنى اوقوتديرر.
Yükleniyor...