بز ده ديرز كه: أسباب، تسلسلڭ براهينى ايله عالمڭ نهايتنده كسيلمه‌سندن ايسه، هر شيده خالقِ كلّ شيئه خاص سكّه‌يى گوسترمك داها قطعى، داها قولايدر. قرآنڭ فيضيله بتون پنجره‌لر و بتون سوزلر، او أساس اوزرينه گيتمشلر. بونڭله برابر إمكان نقطه‌سنڭ حدسز بر وسعتى وار. حدسز جهتلرله واجب الوجودڭ وجودينى گوسترييور. يالڭز، متكلّمينڭ تسلسلڭ كسيلمسى يولنه، (الحقّ گنيش و بيوك اولان او جادّه‌يه) منحصر دگلدر. بلكه حدّ و حسابه گلمه‌ين يوللر ايله، واجب الوجودڭ معرفتنه يول آچار. شويله كه:

هر بر شى وجودنده، صفاتنده، مدّتِ بقاسنده حدسز إمكانات، يعنى غايت چوق يوللر و جهتلر ايچنده متردّد ايكن، گورويورز كه· او حدسز جهتلر ايچنده وجودجه منتظم بر يولى تعقيب ايدييور. هر بر صفتى ده مخصوص بر طرزده اوڭا ويرييور. مدّتِ بقاسنده بتون دگيشديرديگى صفت و حاللر دخى، بويله بر تخصيص ايله ويريلييور. ديمك بر مخصّصڭ إراده‌سيله، بر مرجّحڭ ترجيحيله، بر موجدِ حكيمڭ ايجاديله‌در كه· حدسز يوللر ايچنده، حكمتلى بر يولده اونى سَوق ايدر، منتظم صفاتى و أحوالى اوڭا گيديرييور.

صوڭره إنفراددن چيقاروب، بر تركيبلى جسمه جزء ياپار، إمكانات زياده‌لشير. چونكه او جسمده بيڭلر طرزده بولونه‌بيلير. حالبوكه نتيجه‌سز او وضعيتلر ايچنده نتيجه‌لى، مخصوص بر وضعيت اوڭا ويريلير كه· مهمّ نتيجه‌لرى و فائده‌لرى و او جسمده وظيفه‌لرى گورديريلييور. صوڭره او جسم دخى ديگر بر جسمه جزء ياپديريلييور. إمكانات داها زياده‌لشير. چونكه بيڭلرله طرزده بولونه‌بيلير. ايشته او بيڭلر طرز ايچنده، بر تك وضعيت ويريلييور. او وضعيت ايله مهمّ وظيفه‌لر گورديريلييور و هكذا... گيتدكجه داها زياده قطعى بر حكيمِ مدبّرڭ وجوبِ وجودينى گوسترييور. بر آمرِ عليمڭ أمريله سَوق ايديلديگنى بيلديرييور.

Yükleniyor...