الجواب:

برنجى شقّڭ جوابى شودر كه: قدر رساله‌سنده ايضاح ايديلديگى گبى: خلقِ شرّ، شرّ دگل· بلكه كسبِ شرّ، شردر. چونكه خلق و ايجاد· عموم نتيجه‌لره باقار. بر شرّڭ وجودى، چوق خيرلى نتيجه‌لره مقدّمه اولديغى ايچون، او شرّڭ ايجادى، نتيجه‌لر إعتباريله خير اولور، خير حكمنه گچر. مثلا: آتشڭ يوز خيرلى نتيجه‌لرى وار. فقط بعض إنسانلر سوءِ إختياريله آتشى كنديلرينه شرّ ياپمقله "آتشڭ ايجادى شردر" دييه‌مزلر. اويله ده: شيطانلرڭ ايجادى، ترقّياتِ إنسانيه گبى چوق حكمتلى نتيجه‌لرى اولمقله برابر، سوءِ إختياريله و ياڭليش كسبيله شيطانلره مغلوب اولمقله، "شيطانڭ خلقتى شردر" دييه‌مز. بلكه او، كندى كسبيله كندينه شرّ ياپدى. أوت كسب ايسه، مباشرتِ جزئيه اولديغى ايچون، خصوصى بر نتيجهِٔ شرّيه‌نڭ مظهرى اولور· او كسبِ شرّ، شرّ اولور. فقط ايجاد، عموم نتيجه‌لره باقديغى ايچون· ايجادِ شرّ، شرّ دگل، بلكه خيردر.

ايشته معتزله بو سرّى آڭلامدقلرى ايچون، "خلقِ شرّ شردر و چركينڭ ايجادى چركيندر" دييه جنابِ حقّى تقديس ايچون شرّڭ ايجادينى اوڭا ويرمه‌مشلر، ضلالته دوشمشلر.

﴿وَ بِالْقَدَرِ خَيْرِهِ وَ شَرِّهِ﴾

اولان بر ركنِ ايمانىيى تأويل ايتمشلر.

ايكنجى شِقّ كه:

"گناهِ كبيره‌يى ايشله‌ين، ناصل مؤمن قالابيلير؟" دييه سؤاللرينه جواب ايسه· أوّلا سابق إشارتلرده اونلرڭ خطاسى قطعى بر صورتده آڭلاشيلمشدر كه، تكراره حاجت قالمامشدر. ثانيًا: نفسِ إنسانيه، معجّل و حاضر بر درهم لذّتى· مؤجّل، غائب بر بطمان لذّته ترجيح ايتديگى گبى، حاضر بر طوقات قورقوسندن، ايلريده بر سنه عذابدن داها زياده چكينير. هم إنسانده حسّيات غالب اولسه، عقلڭ محاكمه‌سنى ديڭله‌مز. هوس و وهمى حكم ايدوب، أڭ آز و أهمّيتسز بر لذّتِ حاضره‌يى، ايلريده غايت بيوك بر مكافاته ترجيح ايدر. و آز بر حاضر صيقنتيدن، ايلريده بيوك بر عذابِ مؤجّله‌دن زياده چكينير. چونكه توهّم و هوس و حسّ، ايلرىيى گورمييور بلكه إنكار ايدييورلر. نفس دخى يارديم ايتسه، محلِّ ايمان اولان قلب و عقل صوصارلر، مغلوب اولويورلر.

Yükleniyor...