Üstâd Hazretleri bu hatırasında, Ankara’da hükûmetle beraber çalışmadığının bir sebebi olarak; yeni Milli Hükûmet’in tamamen dünyaya dönük gidişatları, kendisinin bir din ehli, bir ahiret adamı olarak ihtiyarlık duygularına uygun gelmediği için... diye yazıyor. Fakat herhalde bu, o sebebin bir yönü olması lâzımdır. Çünkü şu vereceğimiz ikinci bir hatırasında ise, başka bir sebep göstermektedir, şöyle diyor:
“... M. Kemal iki defa şifre ile, Van vilâyetinin eski valisi ve benim dostum Tahsin Bey’in vasıtasıyla, beni neşredilen Hutuvat-ı Sitte’ye mükafaten taltif için Ankara’ya celb etti. Gittim, şeyh Sinüsî Kürtçe lisanı bilmediğinden, beni onun yerinde üç yüz lira maaşla Vilâyât-ı şarkiye vaiz-i umumisi, hem meb’us, hem Diyanet Riyaseti Dairesi’nde Darül Hikmet a’zalarıyla beraber eski vazifem ile memnun etmek ve benim Van’da temelini attığım Medreset-üz Zehra ve şark Darülfünu’nuna, Sultan Reşad’ın verdiği 19 bin altun lira, iki yüz meb’us içinde yüzaltmış üç meb’usun imzasıyla, yüz elli bin banknota iblağ edilerek kabul edildiği halde; ben Beşinci şua’ aslının verdiği haberin bir kısmını orada bir adamda gördüm. Mecburiyetle o çok ehemmiyetli vazifeleri bıraktım.. Ve bu adamla başa çıkılmaz, mukabele edilmez diye dünyayı ve siyaseti ve hayat-ı içtimaiyeyi terkedip, yalnız imanı kurtarmak yolunda vaktimi sarfettim...”(42)
Başka bazı eserlerinde ise, Ankara’da durmadığının ve hükümetin bütün câzib tekliflerini reddettiğinin sebebini; “Sünnet-i Seniyyeye mügayir hareket etmemek için...” şeklinde kaydeder.
İşte Bediüzzaman Hazretleri, Türk milletinin ve beraberindeki sair müslüman milletlerin, dolayısıyla İslâm âleminin siyasî sahada yeni bir ümit ışığı ve son bir emel parıltısı şeklinde addederek; ümit ve iştiyak ile ve ufku açılmış olan İslâm’a hizmet edebilme aşkıyla Ankara’ya gelmiş iken; umduğu sahayı ve aradığı zemini bulamamış, me’yus olmuştur. Milli hükûmeti idare eden komitenin başka bir niyette ve başka bir fikirde olduğunu sezmiş ve yakından öğrenmiştir. Bu yüzden artık Ankara’da kalmanın bir manası olmadığının farkına varmış ve Ankara’yı terk etmiş, Van’a inzivaya çekilmiştir.
“... M. Kemal iki defa şifre ile, Van vilâyetinin eski valisi ve benim dostum Tahsin Bey’in vasıtasıyla, beni neşredilen Hutuvat-ı Sitte’ye mükafaten taltif için Ankara’ya celb etti. Gittim, şeyh Sinüsî Kürtçe lisanı bilmediğinden, beni onun yerinde üç yüz lira maaşla Vilâyât-ı şarkiye vaiz-i umumisi, hem meb’us, hem Diyanet Riyaseti Dairesi’nde Darül Hikmet a’zalarıyla beraber eski vazifem ile memnun etmek ve benim Van’da temelini attığım Medreset-üz Zehra ve şark Darülfünu’nuna, Sultan Reşad’ın verdiği 19 bin altun lira, iki yüz meb’us içinde yüzaltmış üç meb’usun imzasıyla, yüz elli bin banknota iblağ edilerek kabul edildiği halde; ben Beşinci şua’ aslının verdiği haberin bir kısmını orada bir adamda gördüm. Mecburiyetle o çok ehemmiyetli vazifeleri bıraktım.. Ve bu adamla başa çıkılmaz, mukabele edilmez diye dünyayı ve siyaseti ve hayat-ı içtimaiyeyi terkedip, yalnız imanı kurtarmak yolunda vaktimi sarfettim...”(42)
Başka bazı eserlerinde ise, Ankara’da durmadığının ve hükümetin bütün câzib tekliflerini reddettiğinin sebebini; “Sünnet-i Seniyyeye mügayir hareket etmemek için...” şeklinde kaydeder.
İşte Bediüzzaman Hazretleri, Türk milletinin ve beraberindeki sair müslüman milletlerin, dolayısıyla İslâm âleminin siyasî sahada yeni bir ümit ışığı ve son bir emel parıltısı şeklinde addederek; ümit ve iştiyak ile ve ufku açılmış olan İslâm’a hizmet edebilme aşkıyla Ankara’ya gelmiş iken; umduğu sahayı ve aradığı zemini bulamamış, me’yus olmuştur. Milli hükûmeti idare eden komitenin başka bir niyette ve başka bir fikirde olduğunu sezmiş ve yakından öğrenmiştir. Bu yüzden artık Ankara’da kalmanın bir manası olmadığının farkına varmış ve Ankara’yı terk etmiş, Van’a inzivaya çekilmiştir.
Yükleniyor...