وَ مَنْ اَصْدَقُ مِنَ اللّٰهِ حَدِيثًا ر قُتِلَ اْلاِنْسَانُ مَا اَ كْفَرَهُ
İşte bu mevcudat, hak üzere sâdık kelimeleri ve şu kâinat sıdk ile onun nâtık âyetleri olan bir zatın ferman-ı hâdîsini tasdik etmeyip, vehminin hezeyanlarına, nefsinin hamakatlarına ve şeytanının ebatılına itimad edip hak yoldan sapanın halinden:
ينَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الْخِذْلَانِ وَمِنْ شَرِّ النَّفْس وَالشَّيْطَانِِ
deriz.
VE LÂSİYYEMÂ: Bak! Şu âlemde sermedî, muhteşem bir Rububiyetin tezahürünü ve müstakar, şa’şaalı bir saltanatın âsârını müşahede etmekteyiz. Evet, şu göz önündeki Rububiyet sahibinin azametini bununla kıyas et ki; koca küre-i arz, bütün sekeneleriyle birlikte onun taht-ı emrinde müsahhar, müzellel bir hayvan gibi duruyor. O ise, onu öldürür, diriltir, terbiye ve tedbir eder. Hem şu muhteşem güneş, seyyaratıyla birlikte onun kudretiyle müsahhar olarak, onu tanzim ve tedbir eden ve onu takdir edip, çevirip döndüren odur. (C.C.)
Hal böyle iken, şu sermedî, müstemir hâkimiyet-i Rububiyet ve bu muhit, müstekar saltanat-ı uluhiyet -akılları hayrette bırakan pek azîm tasarrufatlarının şehadetleriyle- elbette ve her halde şu seyyal, geçici, bîkarar, mütebeddil, vâhî ve zâil umurlar üzerinde kıyam etmez ve durmazlar. Ve bu fani dünya gibi kederler ve küdûretlerle âlude, sergerdan, mütegayyir olan bir şeyin üstünde bina edilmez ve kurulmazlar. Belki şu dünya ve mâfiha ise, şu meşhud Rububiyetin saltanatı içerisinde, ancak içinde tecrübe ve imtihan, teşhir ve ilân için muvakkat menziller bina edilmiş geçici bir meydan gibidir. Sonra kusûr-u daimeye tebeddül etmek üzere tahrib edilecek ve mahlukat dahi o daimî menzillere sevkedilecektir.
Demek her halde şu mütegayyir, fani âlemin Rabbi için başka baki ve müstekar bir âlemi bulunması lâzım ve zaruridir.
Bütün bu geçen hakikatlarla beraber, zâhirden hakikata geçen ve kurb-u huzur-u Sübhanîsine dahil olup, müşerref olan bütün ervah-ı neyyire ve kulûb-u münevvere ve ukul-ü nuraniye erbabı şehadet edip ihbar ediyor ve bil’icma’ müttefikane ilân ediyorlar ki; Cenab-ı Hak
İşte bu mevcudat, hak üzere sâdık kelimeleri ve şu kâinat sıdk ile onun nâtık âyetleri olan bir zatın ferman-ı hâdîsini tasdik etmeyip, vehminin hezeyanlarına, nefsinin hamakatlarına ve şeytanının ebatılına itimad edip hak yoldan sapanın halinden:
ينَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الْخِذْلَانِ وَمِنْ شَرِّ النَّفْس وَالشَّيْطَانِِ
deriz.
VE LÂSİYYEMÂ: Bak! Şu âlemde sermedî, muhteşem bir Rububiyetin tezahürünü ve müstakar, şa’şaalı bir saltanatın âsârını müşahede etmekteyiz. Evet, şu göz önündeki Rububiyet sahibinin azametini bununla kıyas et ki; koca küre-i arz, bütün sekeneleriyle birlikte onun taht-ı emrinde müsahhar, müzellel bir hayvan gibi duruyor. O ise, onu öldürür, diriltir, terbiye ve tedbir eder. Hem şu muhteşem güneş, seyyaratıyla birlikte onun kudretiyle müsahhar olarak, onu tanzim ve tedbir eden ve onu takdir edip, çevirip döndüren odur. (C.C.)
Hal böyle iken, şu sermedî, müstemir hâkimiyet-i Rububiyet ve bu muhit, müstekar saltanat-ı uluhiyet -akılları hayrette bırakan pek azîm tasarrufatlarının şehadetleriyle- elbette ve her halde şu seyyal, geçici, bîkarar, mütebeddil, vâhî ve zâil umurlar üzerinde kıyam etmez ve durmazlar. Ve bu fani dünya gibi kederler ve küdûretlerle âlude, sergerdan, mütegayyir olan bir şeyin üstünde bina edilmez ve kurulmazlar. Belki şu dünya ve mâfiha ise, şu meşhud Rububiyetin saltanatı içerisinde, ancak içinde tecrübe ve imtihan, teşhir ve ilân için muvakkat menziller bina edilmiş geçici bir meydan gibidir. Sonra kusûr-u daimeye tebeddül etmek üzere tahrib edilecek ve mahlukat dahi o daimî menzillere sevkedilecektir.
Demek her halde şu mütegayyir, fani âlemin Rabbi için başka baki ve müstekar bir âlemi bulunması lâzım ve zaruridir.
Bütün bu geçen hakikatlarla beraber, zâhirden hakikata geçen ve kurb-u huzur-u Sübhanîsine dahil olup, müşerref olan bütün ervah-ı neyyire ve kulûb-u münevvere ve ukul-ü nuraniye erbabı şehadet edip ihbar ediyor ve bil’icma’ müttefikane ilân ediyorlar ki; Cenab-ı Hak
Yükleniyor...