Kur’an, çok kitab ve risalelerle doldurulmuş âdeta mukaddes bir kütübhane ve bir menzil gibidir. Hattâ evliya ve sıddîkînden, urefa ve muhakkikînden pek çok muhtelif ve mütebayin ehl-i meşarib ve mesalik için; herbirisinin meşrebinin mezakına lâyık ve onu tenvir edecek; ve herbir mesleğin mezakına muvafık ve onu tasvir edecek birer risale ibraz eden bir mecmua-i resail gibi mukaddes bir irfangâh-ı muazzamdır.
ÜÇÜNCÜ KATRE: (Tekrarat-ı Kur’aniyedeki lem’a-yı i’caz beyanındadır ve bu lem’ada altı nokta vardır.)
Birinci Nokta: Kat’iyyen bil ki; Kur’an, hem bir kitab-ı zikir, hem bir kitab-ı dua ve davet olduğundan; içindeki tekrarlar ahsen ve eblağdırlar, belki de elzemdirler. Zira zikrin şe’ni tekrardır, duanın şe’nin terdaddır, emir ve davetin şe’ni tekiddir. Çünkü zikrin tekririnde tenvir, duanın terdidinde takrir, daveti tekrar etmekte ise te’kid vardır.
İkinci Nokta: Hem bil ki Kur’an, bütün tabakat-ı beşere, en gabî ve amiden tut, tâ en zeki ve âlime kadar; hem en şakî ve fâsıktan tut, tâ en müttakî ve kâmil veliye kadar; hem dünyaya ve maddiyata en çok dalmış, sersemleşmiş ve maneviyata karşı en kaba ve mahzul olmuş olandan tut, tâ maddî cihetten dünyadan yüz çevirmiş, ciddi âbid-i müveffiklere kadar herkese bir hitab ve dertlerine bir deva olduğundan; elbette herkese her vakit, Kur’anın tamam kıraatı müyesser olmadığı için, Cenab-ı Hakîm-i Rahim, herkese deva ve şifa olan Kur’anın ekser maksadlarını ekser surelerinde, hususan uzunlarda dercetmiştir. Âdeta öyle ki, herbir sure, birer küçük Kur’an hükmüne geçmiştir. Ve böylece herkese sırat-ı müstakimi bulmak yolunu kolaylaştırmıştır. Ve herkesi Kur’ana teşvikkârane celbederek ferman eder:
وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ
Üçüncü Nokta: Bilmiş ol ki; cismanî hacetler, nasılki vakitlere göre ayrı ve muhtelif oluyor. Meselâ, hava gibi bazılarına her an; ve bir kısmına midenin harareti zamanında su gibi her vakit; ve bir sınıfına gıda gibi hergün; ve bir nev’ine ziya gibi her hafta; ve bir taifesine nisa gibi her ay; ve bazısına bütün ilaçlar gibi her sene ağleb olarak muhtaçtır. Ve daha buna göre kıyas et.
ÜÇÜNCÜ KATRE: (Tekrarat-ı Kur’aniyedeki lem’a-yı i’caz beyanındadır ve bu lem’ada altı nokta vardır.)
Birinci Nokta: Kat’iyyen bil ki; Kur’an, hem bir kitab-ı zikir, hem bir kitab-ı dua ve davet olduğundan; içindeki tekrarlar ahsen ve eblağdırlar, belki de elzemdirler. Zira zikrin şe’ni tekrardır, duanın şe’nin terdaddır, emir ve davetin şe’ni tekiddir. Çünkü zikrin tekririnde tenvir, duanın terdidinde takrir, daveti tekrar etmekte ise te’kid vardır.
İkinci Nokta: Hem bil ki Kur’an, bütün tabakat-ı beşere, en gabî ve amiden tut, tâ en zeki ve âlime kadar; hem en şakî ve fâsıktan tut, tâ en müttakî ve kâmil veliye kadar; hem dünyaya ve maddiyata en çok dalmış, sersemleşmiş ve maneviyata karşı en kaba ve mahzul olmuş olandan tut, tâ maddî cihetten dünyadan yüz çevirmiş, ciddi âbid-i müveffiklere kadar herkese bir hitab ve dertlerine bir deva olduğundan; elbette herkese her vakit, Kur’anın tamam kıraatı müyesser olmadığı için, Cenab-ı Hakîm-i Rahim, herkese deva ve şifa olan Kur’anın ekser maksadlarını ekser surelerinde, hususan uzunlarda dercetmiştir. Âdeta öyle ki, herbir sure, birer küçük Kur’an hükmüne geçmiştir. Ve böylece herkese sırat-ı müstakimi bulmak yolunu kolaylaştırmıştır. Ve herkesi Kur’ana teşvikkârane celbederek ferman eder:
وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ
Üçüncü Nokta: Bilmiş ol ki; cismanî hacetler, nasılki vakitlere göre ayrı ve muhtelif oluyor. Meselâ, hava gibi bazılarına her an; ve bir kısmına midenin harareti zamanında su gibi her vakit; ve bir sınıfına gıda gibi hergün; ve bir nev’ine ziya gibi her hafta; ve bir taifesine nisa gibi her ay; ve bazısına bütün ilaçlar gibi her sene ağleb olarak muhtaçtır. Ve daha buna göre kıyas et.
Yükleniyor...