gibi, ahvalin de ölümü, bir cihette niyettir. Meselâ(1) tevazu ki, bir haldir. (Ona sun’î bir şekilde fıtrîlikten çıkarıp yukarıda geçtiği gibi) ikinci bir şuur ile niyet etmek, vicdaniyatın bizzat meş’ur olan tevazuunu ifsad eder. Ve hakeza tekebbüre niyet etmek, fıtrî olan kibr-i nefs ve vakarı izale eder. Ve yapmacık bir feraha niyet etmek dahi onu uçurur. Hem gamgîn olmaya niyet etmek de onu gevşekleştirir ve hakeza kıyas et!
***
اِعْلَمْ
Ey kardeş bil ki! Bir ağacın, (1) belki ondaki bütün tekâmül kanununun aynısı, semerenin karnında saklı bulunan bir çekirdeğin içinde de bulunması lâzımdır ki, o ağaç onun üstünde tenebbüt edip neşv ü nema bulsun. Eğer şecere-i âlem gibi o ağaç da, ondan evvel bir şecere sebkat etmemiş ise, elbette o ağaça, sonra semere cesedini giyecek olan çıplak bir çekirdeğin olması lâzımdır. Sonra da o çekirdek, üstünde büyüyüp neşv ü nema bulan ağacının semerelerinden bir semereyi, yine tekrar cesed olarak giymesi inayet-i ezeliyeden hakkı vardır. Öyle ise o çekirdeğin, (kendi ağacından) cesed olarak giydiği semere, en azîm, en kerim, en latif, en şerif, en üstün ve en parlak olması lâzımdır.
İşte, kâinat da bir ağaçtır. Unsurlar onun dalları, nebatat yaprakları, hayvanat onun çiçekleri, insanlar semereleridirler. Fakat o semerelerin en parlağı, en nuranîsi, en üstünü, en cilalısı, en güzeli, en zinetlisi, en a’zamı, en ekremi, en eşrefi, en eltafı, en câmii ve en enfai ise; Seyyid-ül Mürselîn, İmam-ül Müttakîn ve Habib-ü Rabb-ül Âlemîn, Sahib-ül Mi’raci vema zage-l basar.. ve kamer onun bir parmak işaretiyle iki şakk olan.. ve keler, ceylan, kuru direk, ağaç dalı, deve, dağ, taş, balçık toprak ve ağaç, kendisiyle konuşan.. ve mübarek parmaklarından ab-ı kevser gibi su nebean eden.. ve insaniyetin fezail-i ahlâkiyesinin en efdali ve hakaik-ı imaniyenin cümlesi zat-ı mübarekinde toplanan.. hem
____________________________________
(1) “Meselâ”dan başlayan son parağraf, tefsirli bir tercüme ile alındı. Aslın öz metninin tercümesi ise şöyledir: “Meselâ: Tevazuun niyeti, onu ifsad eder. Ve tekebbürün niyeti, onu izale eder. Ve ferahın niyeti, onu uçurur. Ve gamın niyeti, onu gevşekleştirir. Ve kıyasla!… ” (A.B.)
(1) Zerre Risalesi (Şam tab’ı) 228. sahifesinin âhirine bir izahtır. –Müellif–
اِعْلَمْ
Ey kardeş bil ki! Bir ağacın, (1) belki ondaki bütün tekâmül kanununun aynısı, semerenin karnında saklı bulunan bir çekirdeğin içinde de bulunması lâzımdır ki, o ağaç onun üstünde tenebbüt edip neşv ü nema bulsun. Eğer şecere-i âlem gibi o ağaç da, ondan evvel bir şecere sebkat etmemiş ise, elbette o ağaça, sonra semere cesedini giyecek olan çıplak bir çekirdeğin olması lâzımdır. Sonra da o çekirdek, üstünde büyüyüp neşv ü nema bulan ağacının semerelerinden bir semereyi, yine tekrar cesed olarak giymesi inayet-i ezeliyeden hakkı vardır. Öyle ise o çekirdeğin, (kendi ağacından) cesed olarak giydiği semere, en azîm, en kerim, en latif, en şerif, en üstün ve en parlak olması lâzımdır.
İşte, kâinat da bir ağaçtır. Unsurlar onun dalları, nebatat yaprakları, hayvanat onun çiçekleri, insanlar semereleridirler. Fakat o semerelerin en parlağı, en nuranîsi, en üstünü, en cilalısı, en güzeli, en zinetlisi, en a’zamı, en ekremi, en eşrefi, en eltafı, en câmii ve en enfai ise; Seyyid-ül Mürselîn, İmam-ül Müttakîn ve Habib-ü Rabb-ül Âlemîn, Sahib-ül Mi’raci vema zage-l basar.. ve kamer onun bir parmak işaretiyle iki şakk olan.. ve keler, ceylan, kuru direk, ağaç dalı, deve, dağ, taş, balçık toprak ve ağaç, kendisiyle konuşan.. ve mübarek parmaklarından ab-ı kevser gibi su nebean eden.. ve insaniyetin fezail-i ahlâkiyesinin en efdali ve hakaik-ı imaniyenin cümlesi zat-ı mübarekinde toplanan.. hem
____________________________________
(1) “Meselâ”dan başlayan son parağraf, tefsirli bir tercüme ile alındı. Aslın öz metninin tercümesi ise şöyledir: “Meselâ: Tevazuun niyeti, onu ifsad eder. Ve tekebbürün niyeti, onu izale eder. Ve ferahın niyeti, onu uçurur. Ve gamın niyeti, onu gevşekleştirir. Ve kıyasla!… ” (A.B.)
(1) Zerre Risalesi (Şam tab’ı) 228. sahifesinin âhirine bir izahtır. –Müellif–
Yükleniyor...