gözbebeklerini tenvir etmemesi mümkün değildir.. Öyle de, yerin sâkinlerinden her hangi cüz’î bir şeyin bir uzvunun, bir hüceyresinin, bir zerresine dahi; küre-i arzın, gece ve gündüzünü çevirip döndüren bir kudretten başka diğer bir şeyin müdahale etmesi imkânsızdır.
Hem sineğin dimağını ve mikrobun gözünü tasvir edip inşa ederek tanzim eden bir zat, elbette senin ef’alini; ipi boğazına sarılı olarak başı boş ve ehemmiyetsiz bir şekilde terkedip bırakmaz. Belki senin bütün fiillerini İmam-ı Mübin defterinde yazarak, seni ey insan onun üstünde hesaba çekecektir.
***
اِعْلَمْ
Ey kardeş bil ki; herbir masnu’da, belki herbir zerrede, hem de o masnu ve zerrenin alâkadar olduğu herşeyinde ve onunla beraber nizamın silkine giren bütün eşyada; bilhads ve bilmüşahede görünen mutlak bir tasarruf, muhit bir kudret ve basir bir hikmettir. Bu ise, bâhir bir bürhan ve zâhir bir âyettir ki; herşeyin sanii tektir, birdir, şeriki yoktur. Hem mümkinlerin, mahdudların, mukayyedlerin ve müntehîlerin lâzımı olan tevzi’ ve inkısam ve tecezzî, onun iktidarında aslâ mevzuubahs değildir ve olamaz.
Çünkü mümkin birşey, faraza sani olsa, elbette o şey-i mümkinin tasarrufunda tevzi’, kuvvetinde inkısam ve teveccüh-ü iktidar ve ihtiyarında tecezzî olacaktır. Çünkü vâcib değil, mümkindir. Halbuki meselâ, bir cihetle bir bal arısına taalluk eden o üçler (yani tasarruf, kudret ve hikmet) faraza eğer -tecezzi ve tecavüz etmek şanında olan- bir mümkin-i miskinden olsa idi; elbette tecavüz etmemesi imkânsızdı. Halbuki o arı ise, kendi saniinin iktidarını öyle bir tarzda gösteriyor ki, o iktidara âlemlerin halk ve icadları zor gelmez. Şu halde farz-ı muhal olarak o tasarruf, o kudret ve o hikmet, bir mümkinin fiili ve işi olsaydı, acaba nasıl o arı içinde hapsolup komşularına tecavüz etmeyecekti.
Öyle ise netice olarak; bizzarure o arının sanii ise, kudretine hiçbir hadd-ü inkısam olmayan, vücudu vâcib bir Vâhid-i Ehad olması lâzımdır ki, onun mizan-ı kaderinde cereyan eden kudreti, kaderin mistarı ve plânı üstünde eşyayı yazmaktadır.
Hem sineğin dimağını ve mikrobun gözünü tasvir edip inşa ederek tanzim eden bir zat, elbette senin ef’alini; ipi boğazına sarılı olarak başı boş ve ehemmiyetsiz bir şekilde terkedip bırakmaz. Belki senin bütün fiillerini İmam-ı Mübin defterinde yazarak, seni ey insan onun üstünde hesaba çekecektir.
اِعْلَمْ
Ey kardeş bil ki; herbir masnu’da, belki herbir zerrede, hem de o masnu ve zerrenin alâkadar olduğu herşeyinde ve onunla beraber nizamın silkine giren bütün eşyada; bilhads ve bilmüşahede görünen mutlak bir tasarruf, muhit bir kudret ve basir bir hikmettir. Bu ise, bâhir bir bürhan ve zâhir bir âyettir ki; herşeyin sanii tektir, birdir, şeriki yoktur. Hem mümkinlerin, mahdudların, mukayyedlerin ve müntehîlerin lâzımı olan tevzi’ ve inkısam ve tecezzî, onun iktidarında aslâ mevzuubahs değildir ve olamaz.
Çünkü mümkin birşey, faraza sani olsa, elbette o şey-i mümkinin tasarrufunda tevzi’, kuvvetinde inkısam ve teveccüh-ü iktidar ve ihtiyarında tecezzî olacaktır. Çünkü vâcib değil, mümkindir. Halbuki meselâ, bir cihetle bir bal arısına taalluk eden o üçler (yani tasarruf, kudret ve hikmet) faraza eğer -tecezzi ve tecavüz etmek şanında olan- bir mümkin-i miskinden olsa idi; elbette tecavüz etmemesi imkânsızdı. Halbuki o arı ise, kendi saniinin iktidarını öyle bir tarzda gösteriyor ki, o iktidara âlemlerin halk ve icadları zor gelmez. Şu halde farz-ı muhal olarak o tasarruf, o kudret ve o hikmet, bir mümkinin fiili ve işi olsaydı, acaba nasıl o arı içinde hapsolup komşularına tecavüz etmeyecekti.
Öyle ise netice olarak; bizzarure o arının sanii ise, kudretine hiçbir hadd-ü inkısam olmayan, vücudu vâcib bir Vâhid-i Ehad olması lâzımdır ki, onun mizan-ı kaderinde cereyan eden kudreti, kaderin mistarı ve plânı üstünde eşyayı yazmaktadır.
Yükleniyor...