alâmetlere rastlanacaktı. İşte bu vaziyet ise gösteriyor ki; vahdet, gayr-ı mütenahî kesret içinde âdeta senin vechinden tecelli etmektedir.
Evet, insan ve hayvan efradının, esasat-ı a’zadaki tevafukları bilbedahe delâlet eder ki; onların Sanii, Vâhid-i Ehad’dir. Fakat taayyünat ve teşahhusat-ı muntazamadaki tehalüfleri ise, bizzarure sanilerinin bir Muhtar-ı Hakîm olduğuna delâlet ediyor.. Ve bu sır, tek tek bütün ferdlere baktıkça, azamet kesbeder.
İşte, muhalatın en uzağı ve en bâtılı budur ki; şu hikmetdârane temyiz ve bu semeredarane tehalüf ve o maslahatkârane tefrik, bir kasıdın kasdıyla ve bir muhtarın ihtiyarıyla ve bir Müridin iradesiyle ve bir Alimin ilmiyle olmasın!
Tesbih ederiz o zatı ki; sahife-i vecihte gayr-ı mütenahî yazıları dercedip yazar da, o yazıların icmalı, basarla okunduğu halde, nazarla, belki akılla dahi görünmez. Âdeta o yazılar göz önünde malûm iken, mechul-u mutlaktır. Hem gâib iken, meşhuddur. Binaenaleyh, çok mertebelerle muhaldir ki, nev’-i insandaki şu muntazam ve faideli tehalüf; Ve buğday ve üzüm gibi enva’larda ve keza arı, karınca ve balık cinslerinin efradlarındaki tevafuk, kör tesadüfün ve a’ver ittifakın elleriyle olabilsin.. Kellâ sümme kellâ! Belki ancak onlar bir Semi-i Basir ve bir Alim-i Hakîm’in san’atı olabilirler.
İşte, madem ki tesadüfün cevelanına -eğer mümkün olsaydı- en münasib ve müsaid olan kesretin, en geniş ve en uzak ve en ince ve intişarca en çok yaygın ve ehemmiyetçe en edna tavır ve mertebeleri böyle başıboş ve mühmel bırakılmamış, belki tesadüfün eli ona karışmaktan o derece mahfuzdurlar ki; âdeta bir Hakîm’in kasdına ve bir Alim’in semiane ve basirane olan ihtiyar ve iradesine bir cevelangâh olmuştur. Öyle ise, ey tesadüf efendi! Senin daire-i mülkullah içerisinde bir yerin kalmadı. Kardeşin tabiat ve baban şirk ile birlikte def’olup, adem ve fena belki imtina’ cehennemine gidiniz, kaybolunuz.
Evet
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمٰوَاةِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافُ اَلْسِنَتِكُمْ وَ اَلْوَانِكُمْ
âyeti dahi bu hakikatı te’yiden, tecelli-i hikmetin ilk ve son meratibine işaret etmektedir.
***
Evet, insan ve hayvan efradının, esasat-ı a’zadaki tevafukları bilbedahe delâlet eder ki; onların Sanii, Vâhid-i Ehad’dir. Fakat taayyünat ve teşahhusat-ı muntazamadaki tehalüfleri ise, bizzarure sanilerinin bir Muhtar-ı Hakîm olduğuna delâlet ediyor.. Ve bu sır, tek tek bütün ferdlere baktıkça, azamet kesbeder.
İşte, muhalatın en uzağı ve en bâtılı budur ki; şu hikmetdârane temyiz ve bu semeredarane tehalüf ve o maslahatkârane tefrik, bir kasıdın kasdıyla ve bir muhtarın ihtiyarıyla ve bir Müridin iradesiyle ve bir Alimin ilmiyle olmasın!
Tesbih ederiz o zatı ki; sahife-i vecihte gayr-ı mütenahî yazıları dercedip yazar da, o yazıların icmalı, basarla okunduğu halde, nazarla, belki akılla dahi görünmez. Âdeta o yazılar göz önünde malûm iken, mechul-u mutlaktır. Hem gâib iken, meşhuddur. Binaenaleyh, çok mertebelerle muhaldir ki, nev’-i insandaki şu muntazam ve faideli tehalüf; Ve buğday ve üzüm gibi enva’larda ve keza arı, karınca ve balık cinslerinin efradlarındaki tevafuk, kör tesadüfün ve a’ver ittifakın elleriyle olabilsin.. Kellâ sümme kellâ! Belki ancak onlar bir Semi-i Basir ve bir Alim-i Hakîm’in san’atı olabilirler.
İşte, madem ki tesadüfün cevelanına -eğer mümkün olsaydı- en münasib ve müsaid olan kesretin, en geniş ve en uzak ve en ince ve intişarca en çok yaygın ve ehemmiyetçe en edna tavır ve mertebeleri böyle başıboş ve mühmel bırakılmamış, belki tesadüfün eli ona karışmaktan o derece mahfuzdurlar ki; âdeta bir Hakîm’in kasdına ve bir Alim’in semiane ve basirane olan ihtiyar ve iradesine bir cevelangâh olmuştur. Öyle ise, ey tesadüf efendi! Senin daire-i mülkullah içerisinde bir yerin kalmadı. Kardeşin tabiat ve baban şirk ile birlikte def’olup, adem ve fena belki imtina’ cehennemine gidiniz, kaybolunuz.
Evet
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمٰوَاةِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافُ اَلْسِنَتِكُمْ وَ اَلْوَانِكُمْ
âyeti dahi bu hakikatı te’yiden, tecelli-i hikmetin ilk ve son meratibine işaret etmektedir.
Yükleniyor...