Biz bu mes’eleyi (Nokta, Katre ve zeylinde, Şemme, Zerre, Habbe ve zeylinde) tahkik etmişiz ki; bu hârika san’atlar, ancak ve ancak bütün evsaf-ı kemaliye ile muttasıf bir Zat-ı Habir ve Basir’in kudretinden çıkmış olabilirler. Hem öyleki, hiç bir şüpheye mahall bırakmayacak şekilde isbat etmişizdir. Evet mümkin, miskin, mukayyed, mahdud, camid ve kesif bir şeyin eli nerede? Hulle-i kâinatı dokumak nerede?

Hem âciz bir sivri sineğin elleri nerede? Şu âlemlerin giydikleri biçili, münakkaş gömlekleri işlemek nerede?!.

Demek, mezkûr üç kelimenin -sabık tahkikat ile- hükümlerine bir mahall, bir menfez kalmadı. Meydan baştan başa hak ve hakikatın iktiza ettiği olan; sen ve âlem ve herşey; mevcudat adedince hallakiyetinin şâhidleri bulunan bir Sani-i Ezelî’nin masnuu olduğunuzun hakikatına kaldı. Şimdi Sani-i Ezelî’nin vücûb-u vücuduna şehadet eden birkaç delilen de işaret edelim.

Birincisi: Matbu Katre Risalesi’nin 62. sahifesinden tâ 78. sahifesine kadarki kısmının beyan ettiği olan; kâinat bütün zerrat ve mürekkebatıyla ellibeş lisanla O’nun vücub-u vücuduna şehadet ettiğidir.

İkincisi: Kur’andır ki; bütün enbiya ve evliya ve muvahhidînin kitablarıyla beraber, kâinatın bütün âyât-ı tekviniyesi onunla birleşerek şehadet etmesidir.

Üçüncüsü: Seyyid-ül Enam, Hazret-i Muhammed Sallallahu Aleyhi Vesellem’dir ki, bütün enbiya ve evliya ve melaike ile beraber olan şehadetidir.

Dördüncüsü: İns ve cinnin fıtrî olan enva-i ihtiyacatının lisanıyla şehadetleridir.

Beşincisi:

شَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهُ لَا اِلٰهَ اِلَّا هُوَ

âyetinin şehadeti diliyle, Cenab-ı Hakk’ın, kendi Zat-ı Uluhiyetine olan kudsî şehadetidir.

İşte işittiğin bütün geçmiş şehadetlerle beraber, yine de bilmiş ol ki; eşyadaki san’at-ı hârikayı; -geçmiş vücuh-u selasenin tahlilleri üzere- mümkin birşeye isnad etmek ile; ve hak ve hakikat olduğu vechile Cenab-ı Vâcib-ül Vücud’a vermenin meseli şöyledir: Nasılki meselâ, bir ağacı bütün semeratıyla bir vahdete isnad etsen, elbette neşv ü nema