ayaktadır. Daha sonra asla sarsılamayan nübüvvet tavrına teslim mevcuddur. Ve daha sonra, mevhub olan nur-u iman kaim ve kayyumdur.
İşte bürhanların hey’et-i mecmuası üzerine terettüb eden matlubun vuzûhunun kuvvetini, zihnin cüz’iyeti hasebiyle tek tek her bir ferd-i bürhandan taleb etmek, ancak nefsin marazından gelmektedir. Bu da, gittikçe onun marazının ziyadeleşmesiyle, ona red ve inkâr melekesini telkin ediyor. Allahümmehfaznâ. Demekki, tek bir bürhan ile de evvelâ matluba bakılabilir. Sonra o bürhan diğer bütün bürhanların hey’et-i mecmuasının hülâsasını teşerrüb edip emdiği için, kendisinden evhamlar sâkıt olur.
Hem dahi bil ki: Bürhanların bir kısmı su gibidir. Ve bir sınıfı hava gibidir. Ve bir cinsi ziya gibidir. Bu bürhanlara müteveccih olunduğu zaman, yumuşaklık ve hilm içindeki bir lütuf ile geniş bir nazar lâzımdır. Yoksa hırs ile ta’mik edilip, parmaklarla taharri ve tecessüs edilirse o da akar, gider ve gizlenir.
Sonra bunu da bil ki: Dal ve budak salmış semeredar bir ağacın hayatiyetini ve tadını ve kuvvet derecesini bilmek, anlamak için iki çeşit nazar vardır:
Nazar: Ağacın aslı ve kökü tarafındandır, ki bu nazar mezkûr evsafı anlamak için çok kolaydır, basit ve sadedir. Müstakim ve metindir.
İkinci nazar ise: Ağacın fürûatından, yaprak ve meyvelerinden başlar. İşte bu nazar ise, -evvelki nazar beraber olmaksızın- hastalıklıdır, dalâletlere isal edicidir.
Aynen bunun gibi; kökü semavatta, dalları ise afak-ı kesrette münteşire olan İslâmiyet ağacının marifeti için dahi, iki çeşit nazar var. Ve onun dairesine girmek için iki yol bulunmaktadır.
Birinci nazar olan birinci yol: Asıl cânibinden edilen nazardır. Eğer muvaffak olan birisi şecere-i İslâmiyetin köküne, cürsumesine bakabilirse, o kök olan İslâmiyetin esaslarını saf menba-ı vahy-i mahzdan gelen bir havz-ı azîm olduğunu görecek ve o havuz, âfak ve enfüs âyetlerini emerek çekmekte ve gittikçe ziyadeleşmekte olduğunu anlıyacaktır. Ve İslâmiyet semerelerinin hayat mertebeleri ve gıdaları, bu mümtezic havz-ı azamdan geldiğini öğrenecektir. Ve dolayısıyla bir tek semerenin hayatiyetinin isbatı, sair kardeşleri olan diğer semerelerin de
İşte bürhanların hey’et-i mecmuası üzerine terettüb eden matlubun vuzûhunun kuvvetini, zihnin cüz’iyeti hasebiyle tek tek her bir ferd-i bürhandan taleb etmek, ancak nefsin marazından gelmektedir. Bu da, gittikçe onun marazının ziyadeleşmesiyle, ona red ve inkâr melekesini telkin ediyor. Allahümmehfaznâ. Demekki, tek bir bürhan ile de evvelâ matluba bakılabilir. Sonra o bürhan diğer bütün bürhanların hey’et-i mecmuasının hülâsasını teşerrüb edip emdiği için, kendisinden evhamlar sâkıt olur.
Hem dahi bil ki: Bürhanların bir kısmı su gibidir. Ve bir sınıfı hava gibidir. Ve bir cinsi ziya gibidir. Bu bürhanlara müteveccih olunduğu zaman, yumuşaklık ve hilm içindeki bir lütuf ile geniş bir nazar lâzımdır. Yoksa hırs ile ta’mik edilip, parmaklarla taharri ve tecessüs edilirse o da akar, gider ve gizlenir.
Sonra bunu da bil ki: Dal ve budak salmış semeredar bir ağacın hayatiyetini ve tadını ve kuvvet derecesini bilmek, anlamak için iki çeşit nazar vardır:
Nazar: Ağacın aslı ve kökü tarafındandır, ki bu nazar mezkûr evsafı anlamak için çok kolaydır, basit ve sadedir. Müstakim ve metindir.
İkinci nazar ise: Ağacın fürûatından, yaprak ve meyvelerinden başlar. İşte bu nazar ise, -evvelki nazar beraber olmaksızın- hastalıklıdır, dalâletlere isal edicidir.
Aynen bunun gibi; kökü semavatta, dalları ise afak-ı kesrette münteşire olan İslâmiyet ağacının marifeti için dahi, iki çeşit nazar var. Ve onun dairesine girmek için iki yol bulunmaktadır.
Birinci nazar olan birinci yol: Asıl cânibinden edilen nazardır. Eğer muvaffak olan birisi şecere-i İslâmiyetin köküne, cürsumesine bakabilirse, o kök olan İslâmiyetin esaslarını saf menba-ı vahy-i mahzdan gelen bir havz-ı azîm olduğunu görecek ve o havuz, âfak ve enfüs âyetlerini emerek çekmekte ve gittikçe ziyadeleşmekte olduğunu anlıyacaktır. Ve İslâmiyet semerelerinin hayat mertebeleri ve gıdaları, bu mümtezic havz-ı azamdan geldiğini öğrenecektir. Ve dolayısıyla bir tek semerenin hayatiyetinin isbatı, sair kardeşleri olan diğer semerelerin de
Yükleniyor...