- Eğer desen: Cenab-ı Hak Sübhanehu ve Tealâ her şeyin her zaman mâlikidir.

مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ

“din gününün mâliki” diye olan haslığın sebebi nedir?

evaben derim ki: Cenab-ı Hakk’ın kevn ve fesad aleminde va’z eylemiş olduğu, zahirî sebeplerin hikmeti, kendi azametini izhar etmek içindir. Yani tâ ki, aklın zahiri nazarında kudret eli, eşyanın “mülk” cihetindeki nâpak ve hasis gibi görünen şeyleri ile mübaşereti, karışması görülmesin. Lâkin DİN GÜNÜ olan kıyamet ve haşirde ise, bu gibi şeyler ortadan kalkarlar; her şey’in safi ve şeffaf olan “melekûtiyet” yani tecellasâz olur. Öyle ki o gün, her şey ve her kes kendi seyyid ve saniini vasıtasız ve perdesiz bir tarzda görecek ve bulacaktır.

Hem,

مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ

deki

يَوْم

lafzıyla ibarelendirilmiş olması, Haşr’in hadsî emarelerinden birisine işaret etmek içindir. Şöyle ki:

يَوْم

kelimesi, gün ve sene arasında ve ömr-ü beşer ve deveran-ı dünya mabeyninde açık ve zahir olan tenasüp, uygunluluk ve münasebete bakmaktadır.. Ki adeta, saat’in saniye, dakika, saat ve günlerini sayan mevcut ibre ve milleri arasındaki tenasüp ve münasebeti andırmaktadır.

Evet, nasıl ki birisi görse ki; saatin bir mili kendi devrini bitirip tamamladı. Elbette kalbinde hadsen intikal eder ki, bunun arkasında gelen mil’inde –biraz daha zaman ve mehil alsa da– veya devirlerini tamamlayacaktır. Zira birbirine bağlıdırlar.

Aynen bunun gibi; dünyanın “yevm” ve “sene” gibi olan mil ve ibrelerinde vuku’ bulan mükerrer nev’î kıyametleri müşahede eden adam; bir şahsı sairlerin bir nev’i gibi olan İNSAN için dahi , Haşr günü sabahında, Saadet-i Ebediye baharının doğacağına intikal etmesi lazımdır.

Amma

مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ

Daki

الدِّينِ

den mûrad ise: Ya “ceza günü” dür ki, ameller’in (Hayır, sevap.. Günah ve şer amellerin mükâfat ve ya cezalarının verileceği) günü olan “Yevm-i Ceza” demektir. Ya da: Din hakikatlerinin zuhûr’a çıktığı gün, Yani o hakikatlerin tulu’ ve zuhûrlarının

Yükleniyor...