Ve bâhusûs getirilen temsiller, âdî ve basit olmalarından, mütekellimin zihin inhisarlığını, darlığını gösterir? Ve billhassa böyle hakir şeyler ve âdî işlerden temsiller getirilmesi ise, mütekellimin hafifliğinin alametidir.?

Hem hususan o gibi temsillerin getirilmesine mecbûriyet olmadığı ve onun terki daha evlâ olduğu halde, (musırrane) o temsillerin getirilmiş olması; ve bahusus temsil ile bahsi yapılan o şeylerden ehl-i izzetin haya eylediği şeyler olduğu halde; ve lasiyyema onları bahse medar eden ve temsillerini getiren kimse, eğer azamet ve celal sahibi ise?!.

İşte Kur'an-ı Hakîm, baştan sona kadar şu müteselsil suallerin hedmi için:

اِنَّ اللّٰهَ لَا يَسْتَحْيِي

diyerek, tek bir darbe ile yıkıp geçmiştir. Evet, çünkü eşyanın melekûtiyet cihetleri azamet ve celalin taallukuna münafî olmadığı için; elbetteki zahirî hasaset ve hakaretlerinden onları terketmez, ihmal etmez. Zira ki ulûhiyet öylesi bir taalluku, alakalanmayı iktiza eyler. Öyle ise, insanlar arasında hakir ve aşağı sayılan ma'na ve mefhûm için, elbette hakir gibi görünen şeylerle misaller verilecektir. Zira mütekellim olan zat-ı Hak Teala'nın hikmeti sırr-ı belağatle birlikte, bunu böyle iktiza eder. Hem terbiye ve irşad sırrına muvafık olarak, âdî gibi görünen temsilatın zikreylemesi yerince olduğundan; inayet-i ilahiye, tenezzülat-ı İlahiye ile beraber iktiza eylerler ki; hakikatları temsillerle tasvir etsinler.. Ve buna göre, Rububiyet-i İlahiye, terbiyenin iktizasıyla beşerin birbirleriyle konuştukları tarz gibi bir muhavere üslûbunu ihtiyar edecektir.. Ve binnetice: Rububiyet-i İlahiyenin nizam-ı âlem ile olan tasarrûf ve münasebetinin muktazaları itibarıyla beşerle olan konuşmasında elbette beşer lisanı ile olması zarurî olacaktır.

elhasıl: Cenab-ı Hak Teâla, vaktaki hikmeti iktizasıyla insanda bir cüz-ü ihtiyarî bıraktı, tevdi' eyledi... Ve o cüz-ü ihtiyarîyi fiiller alemine (insanın fiillerine) masdar kıldı. Elbette o fiiller aleminin düzen ve nizamı içinde kelamını (yani, Kur'an ve sair semavî kitaplar vasıtasıyla) insanlara gönderecek ve göndermiştir.

---------------(((---------------

 /  
505
Yükleniyor...