nevilerinden ve çeşitli şu’belerinden gördüğü zarar kadar hiçbir şeyden görmemiştir?.
evaben sana denilir ki: İslam’ın ve müslümanların gördükleri muteaddî zarar ve bulaşıcı zehir ise, onların kendi ihtiyar ve istekleriyle yaptıkları hile ve serpiştirdikleri hud’a tuzaklarının neticesi değildir. Belki sarî ve bulaşıcı hastalıkların nazîri, benzeri olan münafıkların bozulmuş tabiatlarından ve tefessüh etmiş fıtratlarından ve kokuşmuş vicdanlarından gelmiş ve gelmektedir. Evet, münafıklar Allah’ı, Peygamberi ve mü’minlerin cemaatlarını aldatmaya yelteniyorlar. Oysa, Allah her şeyi âlîmdir, çok çok bilendir. Peygamber Aleyhissalatü Vesselam da, ilahî vahye mazhar bir mübelliğdir. Mü’minlerin cemaatı çevirilen gizli hile ve hud’aların uzun zaman kendini mü’minlerden saklamaya ve gizlilik içersinde devamlı kalmaya gücü yoktur. Binaenaleyh, hakikatta mü’minler kandırılıp aldatılmış olmuyorlar. Netice olarak sabit olmuş olan budur ki: Münafıklar ancak ve yalnız kendilerini aldatıyorlar.
Üçüncü cümle olan
﴾ اءى ْلاٰيُحِسُّونَ ﴿ وَماَيَشْعُرُونَ
(Yani, onlar şu’ûren hissetmiyorlar) daki nazm ve diziliş irtibatı ise, şudur ki; bu cümle-i ayetin öz fezlekesinde, münafıklara müteveccih bir çeşit techil’in tahkiri bulunmaktadır. Zira bu cümle şöyle iş’ar etmektedir ki: Eğer onlar akıl sahibi iseler, şu yaptıkları iş, aklın kârı olamaz. Şayet onlar nefsanî his ve hevesleriyle hareket eden ve insan olmayan hayvanat iseler; yine de, açıkça his edilmiş ve edilmekte olan şunun gibi zararı hissedip bilmek hayvanların dahi şanıdır, yapacağı iştir. O halde sabit olmuş oluyor ki; onlar ihtiyarsız, hissiz cemadât kesilmişlerdir.
Dördüncü cümle olan
فِيقُلوُبِهِمْ مَرَضٌ
de nazm ve irtibat vechi şöyledir ki, yani ayetin sevk-i kelamı şunu ifade ediyor ki: münafıklar mademki aklî muhakeme ve hissî şuûrun muktezasına göre hareket etmiyorlar, o halde ruhlarındaki hastalık açığa vurmuş ouyor. Bu vaziyette onların hiç olmazsa bunun bir hastalık olduğunu bilmeleri icab ediyor ki, kazalardan kaçınıp, o marazın tağyir eylediği inhiraf-ı mizacdan
evaben sana denilir ki: İslam’ın ve müslümanların gördükleri muteaddî zarar ve bulaşıcı zehir ise, onların kendi ihtiyar ve istekleriyle yaptıkları hile ve serpiştirdikleri hud’a tuzaklarının neticesi değildir. Belki sarî ve bulaşıcı hastalıkların nazîri, benzeri olan münafıkların bozulmuş tabiatlarından ve tefessüh etmiş fıtratlarından ve kokuşmuş vicdanlarından gelmiş ve gelmektedir. Evet, münafıklar Allah’ı, Peygamberi ve mü’minlerin cemaatlarını aldatmaya yelteniyorlar. Oysa, Allah her şeyi âlîmdir, çok çok bilendir. Peygamber Aleyhissalatü Vesselam da, ilahî vahye mazhar bir mübelliğdir. Mü’minlerin cemaatı çevirilen gizli hile ve hud’aların uzun zaman kendini mü’minlerden saklamaya ve gizlilik içersinde devamlı kalmaya gücü yoktur. Binaenaleyh, hakikatta mü’minler kandırılıp aldatılmış olmuyorlar. Netice olarak sabit olmuş olan budur ki: Münafıklar ancak ve yalnız kendilerini aldatıyorlar.
Üçüncü cümle olan
﴾ اءى ْلاٰيُحِسُّونَ ﴿ وَماَيَشْعُرُونَ
(Yani, onlar şu’ûren hissetmiyorlar) daki nazm ve diziliş irtibatı ise, şudur ki; bu cümle-i ayetin öz fezlekesinde, münafıklara müteveccih bir çeşit techil’in tahkiri bulunmaktadır. Zira bu cümle şöyle iş’ar etmektedir ki: Eğer onlar akıl sahibi iseler, şu yaptıkları iş, aklın kârı olamaz. Şayet onlar nefsanî his ve hevesleriyle hareket eden ve insan olmayan hayvanat iseler; yine de, açıkça his edilmiş ve edilmekte olan şunun gibi zararı hissedip bilmek hayvanların dahi şanıdır, yapacağı iştir. O halde sabit olmuş oluyor ki; onlar ihtiyarsız, hissiz cemadât kesilmişlerdir.
Dördüncü cümle olan
فِيقُلوُبِهِمْ مَرَضٌ
de nazm ve irtibat vechi şöyledir ki, yani ayetin sevk-i kelamı şunu ifade ediyor ki: münafıklar mademki aklî muhakeme ve hissî şuûrun muktezasına göre hareket etmiyorlar, o halde ruhlarındaki hastalık açığa vurmuş ouyor. Bu vaziyette onların hiç olmazsa bunun bir hastalık olduğunu bilmeleri icab ediyor ki, kazalardan kaçınıp, o marazın tağyir eylediği inhiraf-ı mizacdan
Yükleniyor...