Son derece dakik bir nükte –Müellif–

7- Eğer desen:

مَا

i nefy, cümlenin başında geldiği halde, neden devamlılığın nefyine delalet etmiyor?..

evaben sana denilir: Nefy, kesif ve katı olan harfin manasıdır. Devamlılık ise, hafif olan heyetin (yani, ismî cümle heyetinin) manası olur. Buna göre nefy işi, hüküme daha çok işleyen, nüfûz eden ve ona en yakın olan şeydir.

8- Eğer desen:

وَمَاهُمْ بِم ْومِن۪ينَ

deki

مَا

haberin üzerine

بِ

nin gelmesi nüktesi nedir, neye binaendir.?

evaben sana denilir: Bundaki ince nükte ise, tâ delalet etsin ki, onlar (münafıklar) her ne kadar sureten iman etmiş olsalar da, hakikatte onlar iman’a ehil ve layık kişiler değildir.

Zira,

مَازَيْدٌ بِسََخِيّ خصز مَازَيْدٌ سَخِيّاً

arasında fark vardır. Çünki bunların birincisinde; kişiliğinin havaîliğinden ötürü manası şöyle: “Zeyd, ehli de olsa, kerimlerin nevinden de bulunsa, o bil-fiil sahilik, cömertlik yapamaz.” Amma ikinci ibarenin manası: “Zeyd, zatı itibarıyla bilfiil iyilik yapan bir kişi de olsa, semahat’a, âlicenablığa kabiliyetli değil, sahîlerin sınıfından da olamaz.”

--------------(((--------------