Öyle hâlât oluyor ki; küçük bir hareket, kâsibini indiriyor tâ esfel-i safilîn...

* * *

Bazılara Bir An, Bir Senedir

Fıtratların bir kısmı birdenbire parlıyor.. Bir kısmı tedricîdir, şey'en şey'en kalkıyor.. Tabiat-ı insanî ikisine benziyor.

Şeraite bakıyor; ona göre değişir. Bâzen tedricî gider. Bâzen dahi oluyor barut gibi zulmanî, birdenbire fışkırıyor;

Nuranî bir nar olur. Bazı olur bir nazar, fahmi elmas ediyor. Bazı olur bir temas, taşı iksir ediyor.. Bir nazar-ı peygamber,

Birdenbire kalbeder; bir bedevî cahili, bir ârif-i münevver!.. Eğer mizan istersen: İslâm'dan evvel Ömer, İslâm'dan sonra Ömer!..

Birbiriyle kıyası: Bir çekirdek, bir şecer.. Def'aten verdi semer, o nazar-ı Ahmedî, o himmet-i Peygamber!..

Ceziret-ül Arab'da, fahmolmuş fıtratları kalbetti elmaslara.. Birdenbire serâser!..

Barut gibi ahlâkı parlattırdı, oldular birer nur-u münevver.

* * *

Yalan, Bir Lafz-ı Kâfirdir

Bir dane sıdk, yakar milyon ile yalanı.. Bir dane-i hakikat, yıkar kasr-ı hayali!.. Sıdk büyük esastır, bir cevher-i ziyalı!

Yeri verir sükûta, eğer çıksa zararlı.. Yalana yer hiç yoktur, çendan olsa faydalı! Her sözün doğru olsun, her hükmün hak olmalı!

Lâkin hakkın olamaz, her doğruyu söz etmek. Bunu iyi bilmeli.

خُذْ مَا صَفَا دَعْ مَا كَدَرْ

kendine düstur etmeli. Güzel gör, hem güzel bak. Tâ güzel düşünmeli. Güzel bil, hem güzel düşün. Tâ leziz hayatı bulmalı.

Hayat içinde hayattır, hüsn-ü zanda emeli. Sû'-i zanla yeistir: Saâdet muharribi, hem de hayatın katili!..

* * *