LOZAN KONFERANSI
Ayrıca, Bediüzzaman Hazretleri Ankara’ya ilk teşrifleri sırasında, yani Meclisi ziyaret ettiği gün olan 22 Kasım 1922’de İngilizler, Türkleri Lozan Konferansı’na davet etmişlerdi. Lozan Konferansı’na Türk hükûmetini temsilen heyet baş murahhası olarak İsmet İnönü gönderildi.
Lozan Konferansı’nın ilk açılış konuşmasını yapan İngiliz heyeti başkanı olan, İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Gurzun idi. Bu herif konuşmasında: “Türklere istiklâliyetin tanınması için dört şart lâzımdır” diyordu. şartlar şunlardı:
1- Hilâfetin tam manasıyla Türkiye’den ilga edilmesi
2- Halifenin hudut dışına sürülmesi(7)
3- Halifenin tüm mal varlığına el konulup müsadere edilmesi
4- Türk Devleti’nin laikliğe dayandığını resmen ilân etmesi(8)
Lozan Konferansı’nda, Türkiye hakkında ileri sürülen bu şartların, yani İngiliz Dışişleri Bakanı’nın gösterdiği doğrultuda, Türk heyeti orada iken benimseyip benimsemediğini, ayrıca Türk hey’eti başkanı İsmet İnönü’nün bu şartlara karşı tepki gösterip göstermediği, yahut da olduğu gibi şartları kabul edip etmediğini de bilemiyoruz. Lâkin takib eden aylarda Türk Hükûmetinde yapılan icraat, Lozan Konferansı’nda ileri sürülmüş mezkür şartların kabulü anlamını gösteren, çıkan kanunlar göstermiştir.(9) şöyle ki: “Hilâfet Nasıl Yıkıldı” ve “Terbiyet-ül Evlâd fil-İslâm” isimli kitaplar bu konuda şu gelecek malûmatı vermektedirler:
“Lozan Konferansı’ndan dönen Türk heyeti ve başta İsmet İnönü Ankara’da uzun müşavereler ve mülâhazalardan sonra; evvela 3 Mart 1923 günü Meclis’ten Hilâfeti ilga kararını geçirdiler. Bu kanunla birlikte ve onun zımnında, dinin devlet işlerinden ayrılması da o kanunla hükme bağlanıyordu.
Mezkûr kanun mucibince, M. Kemal Paşa İstanbul valisine: “Bu gece sabaha kadar behemahal Halife’nin Türkiye’yi terketmesi lâzımdır” emrini verdi. Bu emir üzerine, İstanbul valisi Osmanlıların son halifesi Emir Abdülmecid’i
Ayrıca, Bediüzzaman Hazretleri Ankara’ya ilk teşrifleri sırasında, yani Meclisi ziyaret ettiği gün olan 22 Kasım 1922’de İngilizler, Türkleri Lozan Konferansı’na davet etmişlerdi. Lozan Konferansı’na Türk hükûmetini temsilen heyet baş murahhası olarak İsmet İnönü gönderildi.
Lozan Konferansı’nın ilk açılış konuşmasını yapan İngiliz heyeti başkanı olan, İngiliz Dışişleri Bakanı Lord Gurzun idi. Bu herif konuşmasında: “Türklere istiklâliyetin tanınması için dört şart lâzımdır” diyordu. şartlar şunlardı:
1- Hilâfetin tam manasıyla Türkiye’den ilga edilmesi
2- Halifenin hudut dışına sürülmesi(7)
3- Halifenin tüm mal varlığına el konulup müsadere edilmesi
4- Türk Devleti’nin laikliğe dayandığını resmen ilân etmesi(8)
Lozan Konferansı’nda, Türkiye hakkında ileri sürülen bu şartların, yani İngiliz Dışişleri Bakanı’nın gösterdiği doğrultuda, Türk heyeti orada iken benimseyip benimsemediğini, ayrıca Türk hey’eti başkanı İsmet İnönü’nün bu şartlara karşı tepki gösterip göstermediği, yahut da olduğu gibi şartları kabul edip etmediğini de bilemiyoruz. Lâkin takib eden aylarda Türk Hükûmetinde yapılan icraat, Lozan Konferansı’nda ileri sürülmüş mezkür şartların kabulü anlamını gösteren, çıkan kanunlar göstermiştir.(9) şöyle ki: “Hilâfet Nasıl Yıkıldı” ve “Terbiyet-ül Evlâd fil-İslâm” isimli kitaplar bu konuda şu gelecek malûmatı vermektedirler:
“Lozan Konferansı’ndan dönen Türk heyeti ve başta İsmet İnönü Ankara’da uzun müşavereler ve mülâhazalardan sonra; evvela 3 Mart 1923 günü Meclis’ten Hilâfeti ilga kararını geçirdiler. Bu kanunla birlikte ve onun zımnında, dinin devlet işlerinden ayrılması da o kanunla hükme bağlanıyordu.
Mezkûr kanun mucibince, M. Kemal Paşa İstanbul valisine: “Bu gece sabaha kadar behemahal Halife’nin Türkiye’yi terketmesi lâzımdır” emrini verdi. Bu emir üzerine, İstanbul valisi Osmanlıların son halifesi Emir Abdülmecid’i
Yükleniyor...