isim umumun hakkıdır, tahsis ve tahdid kabul etmez. Ben nasıl ki, dindar yedi cemiyete(**) bir cihette mensubum. Zira maksadlarını bir gördüm. Kezalik, o ism-i mübareke intisab ettim. Lâkin ta'rif ettiğim veçhile ki, şark ve Garb'a ve cenubdan şimale mümted bir silsile-i nuranî ile merbut bir dairedir: Dahil olanlar bu zamanda üçyüz milyondan ziyadedir... şeriatta yüzde doksan dokuzu ahlâk ve ibadet ve fazilete aittir Yüzde bir nisbetinde siyasata müteallıktır. Onu da Ulul-Emirlerimiz düşünsünler...”(157)

İşte Bediüzzaman Hazretleri İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti hakkında verdiği bilgi ve kurucularının hüviyetleri hakkındaki malûmat ile, bu kurucu zâtların herkes tarafından muhterem sayılan şahsiyetler olup, hiç birisinin meçhul tarafı olmayan kimselerden ibarettir. Gerçi bazı tarihçiler gibi N. Şahiner de, İttihad-ı Muhammedî’nin kurucuları arasında Derviş Vahdetî’yi de göstermekte iseler de, hakikatta Derviş Vahdetî 11 Aralık 1908'de çıkarmaya başladığı ‘Volkan’(***) adlı gazetesiyle, bilahere 15 şubat 1909’da teşekkül eden İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’ne dahil olmuş ve bu cemiyeti desteklemeye başlamış, kurucuları arasında görünmüş ve Cemiyet namına yazılan makaleleri neşretmiştir ki, Bediüzzaman Hazretleri ‘Nedir Volkan’la bu kadar münasebet?’ sualini cevablandırırken, Derviş Vahdetî’nin, Cemiyet’in kurucularının ilk üyelerinden olmadığına, ancak Cemiyet onun gazetesiyle bazı nasihatları muhtevî makaleler neşrettiğine işaret etmişlerdir.

İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’nin gün ve ay olarak kuruluş tarihi az sonra kesin verilecek ve N. Şahiner'in C. Kutay'dan naklen “Nisan 1909 tarihinde kuruldu” ifadesinin hatalı olduğunu ispatlayarak arzedeceğimiz için şimdi burada bir şey yazmaya lüzum görmedik.

İTTİHAD-I MUHAMMEDÎ CEMİYETİ’NİN PROGRAMI ve

TEşEKKÜL şEKLİ

26 şubat 1324 Rumi- 11 Mart 1909 Miladi tarihli Volkan Gazetesi 70. sayısında, İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’nin Nizamnamesi ve Merkez kurucu âzâ heyetinin isimleri zikredilmekle, bu cemiyetin mezkûr tarihten evvel kurulduğu kesin gözüyle bakılabilir.

Volkan Gazetesi mezkûr tarih ve sayısında; İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti’nin Nizamnamesini şöylece vermiştir. (Hülasasını alıyoruz)

Yükleniyor...