VAN HAYATI
Bediüzzaman’ın Bitlis’den Van’a Gidişi, Medrese Teşkili ve Onsekiz Sene Van’da Geçirdiği Hayat Safahâtı, Birinci Cihan Harbi’ne İştirâki, Esareti ve Esaretten Kurtulup İstanbul’a Gelişi Dahil, Yirmi İki Buçuk Senelik Bir Hayat Faslı
(Bitlis’ten Van’a gittiği sene 1314 H.1897 M. yaşı tam 20)(1)
Molla Said-i Meşhur Bediüzzaman; tahsil hayatı, tahsilden sonra, beş senelik mücahidâne seyahatleri ve ulemâlarla münâzaraları, çocukluk ve gençlik devresi olarak; böylece ayrı ayrı safhalar halinde hayatının bu bölümü sona erdikten sonra; Van Valisi Hasan Paşa’nın, onu Van’a davet etmesi üzerine, Bitlis’te büyük ulemâ çok bulunup, Van’da ise, ünlü büyük ulemânın bulunmaması ve Van Valisi Hasan Paşa’nın bu hususta ısrar etmesi karşısında bu davete icabet ederek Van’a gitti.
1897’den itibaren (1897 dahil olmak şartiyle) ta Birinci Cihan Harbi’ne kadar, iki defa İstanbul’a gidip orada iki-üç sene kalması dahil, tam onsekiz sene Van’da kalmış olur. Bu fasla iki senelik Harb-i Umumî devresini ve esaret günlerini de dahil edeceğimizden, takvim 1918’i göstererek, yirmi iki buçuk sene kadar bir hayat faslını içine almaktadır. 22 buçuk senelik bir hayat faslı olmasına rağmen ve bu fasıl bir tedris ve irşad, te’lif ve cihad devresi olduğu halde, bu bölüme lâyık ve muvafık olacak bilgiler bihakkın mevcut değildir. Hele iki buçuk senelik esaret günleri hakkında bir iki vak’adan başka elimizde kayda değer bir şey yoktur. Hazret-i Üstâd da bu uzun esaret hayatı ve firar hadisesi hakkındaki vak’aları saklamış, kimseye fazla bir şey söylememiştir.
VAN’DAKİ HİZMETLERİ
Bediüzzaman, Van’a ilk gidişinde Vali Hasan Paşa’nın konağında ikamet etti. Bu Vali’nin ne zaman ve hangi tarihte Tahir Paşa ile yer değiştirdiği mechulümüzdür. Fakat yazılan tarihçelerin tarz-ı ifadelerine göre, az zaman sonra bu Vali’nin Van’dan gidip, yerine İşkodralı Tahir(2) Paşa’nın geldiği anlaşılmaktadır. Tahir Paşa, Bediüzzaman’la daha çok saygı ve takdir içinde ilgilenmeye başladı. İrfan seviyesi yüksek olan bu paşa da, Bediüzzaman’ı konağına aldı. Ve mütenevvi’ kitaplarla dolu zengin kütüphanesini ona bezletti.
Bediüzzaman’ın Bitlis’den Van’a Gidişi, Medrese Teşkili ve Onsekiz Sene Van’da Geçirdiği Hayat Safahâtı, Birinci Cihan Harbi’ne İştirâki, Esareti ve Esaretten Kurtulup İstanbul’a Gelişi Dahil, Yirmi İki Buçuk Senelik Bir Hayat Faslı
(Bitlis’ten Van’a gittiği sene 1314 H.1897 M. yaşı tam 20)(1)
Molla Said-i Meşhur Bediüzzaman; tahsil hayatı, tahsilden sonra, beş senelik mücahidâne seyahatleri ve ulemâlarla münâzaraları, çocukluk ve gençlik devresi olarak; böylece ayrı ayrı safhalar halinde hayatının bu bölümü sona erdikten sonra; Van Valisi Hasan Paşa’nın, onu Van’a davet etmesi üzerine, Bitlis’te büyük ulemâ çok bulunup, Van’da ise, ünlü büyük ulemânın bulunmaması ve Van Valisi Hasan Paşa’nın bu hususta ısrar etmesi karşısında bu davete icabet ederek Van’a gitti.
1897’den itibaren (1897 dahil olmak şartiyle) ta Birinci Cihan Harbi’ne kadar, iki defa İstanbul’a gidip orada iki-üç sene kalması dahil, tam onsekiz sene Van’da kalmış olur. Bu fasla iki senelik Harb-i Umumî devresini ve esaret günlerini de dahil edeceğimizden, takvim 1918’i göstererek, yirmi iki buçuk sene kadar bir hayat faslını içine almaktadır. 22 buçuk senelik bir hayat faslı olmasına rağmen ve bu fasıl bir tedris ve irşad, te’lif ve cihad devresi olduğu halde, bu bölüme lâyık ve muvafık olacak bilgiler bihakkın mevcut değildir. Hele iki buçuk senelik esaret günleri hakkında bir iki vak’adan başka elimizde kayda değer bir şey yoktur. Hazret-i Üstâd da bu uzun esaret hayatı ve firar hadisesi hakkındaki vak’aları saklamış, kimseye fazla bir şey söylememiştir.
VAN’DAKİ HİZMETLERİ
Bediüzzaman, Van’a ilk gidişinde Vali Hasan Paşa’nın konağında ikamet etti. Bu Vali’nin ne zaman ve hangi tarihte Tahir Paşa ile yer değiştirdiği mechulümüzdür. Fakat yazılan tarihçelerin tarz-ı ifadelerine göre, az zaman sonra bu Vali’nin Van’dan gidip, yerine İşkodralı Tahir(2) Paşa’nın geldiği anlaşılmaktadır. Tahir Paşa, Bediüzzaman’la daha çok saygı ve takdir içinde ilgilenmeye başladı. İrfan seviyesi yüksek olan bu paşa da, Bediüzzaman’ı konağına aldı. Ve mütenevvi’ kitaplarla dolu zengin kütüphanesini ona bezletti.
Yükleniyor...