manzumesinin cemiisi isti’ab edebildiği halde- taleb eder. Eğer o parlak şeydeki timsalcikte aradığı evsafı bulmazsa, güneşin vücudunu o şeyde, belki külliyyen mutlak olarak güneşi inkâr etmeye teşebbüs eder.
İşte kalb dahi Zat-ı Ehad-i Samed’in bir aynasıdır. Lâkin bu ayine, İmam-ı Rabbanî’nin (R.A.) beyan ettiği vechile, sair aynalara muhalif olarak, onda tecelli edeni hissedebilir bir şuuru; ve kendisinde temessül edene karşı meftuniyet derecesinde bir alâkası vardır. İşte, bu hâsiyetiyle kalb, sayılmayacak derecede saadetlere istidadı vardır.
BİR SUAL: Eğer desen: Zîhayat masnu’un içindeki faaliyet-i hârikanın vucudiyle beraber, onun etrafında ve dışındaki sükûnetin arkadaşlığı ki, âdeta, orada bir şey değilmiş gibi görünüşü, hem onun içindeki faaliyet-i müdhişenin hiçbir tereşşuhu o masnuun çok ince ve rakik liflerinden dışarıya -velev bir zerre kadar olsun- sızmamasındaki iktiranın sırrı nedir?
ELCEVAB: Sana -kalbimde bana denildiği gibi- denilir ki: Eğer o faaliyet, imkânî sebeblerin malı veya eşyanın nefislerinden, tabiatlarından olmuş olsaydı; o zaman herbir hayvanın içinde bir ilm-i muhite sahib müstakil bir failin bulunması; ve her bir semerede küre-i arzı içindekileriyle beraber yaratması ona zor gelmeyen bir kudret-i mutlaka-i tamme sahibi olan bir Sani-i Kadir’in mevcud olması lâzım gelirdi. Ve işte o zaman tereşşuh, tezahür, intişar ve tuğyan zaruriyattan olacaktı.
Fakat kevn ü mekânın içinde meşhud olan şu emn ü eman; ve insan âleminden başka herşeyde gözle görülen şu sükûn ve sükût-u hükümran; ve bu âlemde, her zaman müşahede olunan şu inkıyad-ı müsellem ve selm ü selâm-ı pür-âyân ise, âlemdeki şu mevzun san’atlar ve manzum sıbgatlar, ancak ve ancak onun san’at ve sıbgatı olan; ve
اِنَّمَا اَمْرُهُ اِذَا اَرَادَ شَيْ ًا اَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ
nun padişah-ı bîmisali ve
وَاِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا عِنْدَنَا خَزَاءِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ اِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ
diyen bir Zat-ı Hakîm-i Zülcelal ve Sultan-ı Kadîr-i Layezal’in olabilir.
Evet, senin elinle yapılan bir fiilin ile, hayalinin son sür’atiyle yapılan fiilinin nisbeti ne ise; hayal ile yapılan bir fiil dahi –eğer
İşte kalb dahi Zat-ı Ehad-i Samed’in bir aynasıdır. Lâkin bu ayine, İmam-ı Rabbanî’nin (R.A.) beyan ettiği vechile, sair aynalara muhalif olarak, onda tecelli edeni hissedebilir bir şuuru; ve kendisinde temessül edene karşı meftuniyet derecesinde bir alâkası vardır. İşte, bu hâsiyetiyle kalb, sayılmayacak derecede saadetlere istidadı vardır.
BİR SUAL: Eğer desen: Zîhayat masnu’un içindeki faaliyet-i hârikanın vucudiyle beraber, onun etrafında ve dışındaki sükûnetin arkadaşlığı ki, âdeta, orada bir şey değilmiş gibi görünüşü, hem onun içindeki faaliyet-i müdhişenin hiçbir tereşşuhu o masnuun çok ince ve rakik liflerinden dışarıya -velev bir zerre kadar olsun- sızmamasındaki iktiranın sırrı nedir?
ELCEVAB: Sana -kalbimde bana denildiği gibi- denilir ki: Eğer o faaliyet, imkânî sebeblerin malı veya eşyanın nefislerinden, tabiatlarından olmuş olsaydı; o zaman herbir hayvanın içinde bir ilm-i muhite sahib müstakil bir failin bulunması; ve her bir semerede küre-i arzı içindekileriyle beraber yaratması ona zor gelmeyen bir kudret-i mutlaka-i tamme sahibi olan bir Sani-i Kadir’in mevcud olması lâzım gelirdi. Ve işte o zaman tereşşuh, tezahür, intişar ve tuğyan zaruriyattan olacaktı.
Fakat kevn ü mekânın içinde meşhud olan şu emn ü eman; ve insan âleminden başka herşeyde gözle görülen şu sükûn ve sükût-u hükümran; ve bu âlemde, her zaman müşahede olunan şu inkıyad-ı müsellem ve selm ü selâm-ı pür-âyân ise, âlemdeki şu mevzun san’atlar ve manzum sıbgatlar, ancak ve ancak onun san’at ve sıbgatı olan; ve
اِنَّمَا اَمْرُهُ اِذَا اَرَادَ شَيْ ًا اَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ
nun padişah-ı bîmisali ve
وَاِنْ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا عِنْدَنَا خَزَاءِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ اِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ
diyen bir Zat-ı Hakîm-i Zülcelal ve Sultan-ı Kadîr-i Layezal’in olabilir.
Evet, senin elinle yapılan bir fiilin ile, hayalinin son sür’atiyle yapılan fiilinin nisbeti ne ise; hayal ile yapılan bir fiil dahi –eğer
Yükleniyor...