Çünkü bir eserdeki kemal, fiilin kemaline bilmüşahede delâlet eder. Fiilin kemali ise, bilbedahe ismin kemaline; ismin kemali dahi bizzarure sıfatın kemaline; ve sıfatın kemali dahi bir hads-i yakînî ile şe’nin kemaline; şe’nin kemali ise bihakk-ıl yakîn zatın kemaline delâlet ederler.

Evet nasılki, kusursuz bir sarayın, nukûş ve tezyinatının mükemmeliyeti, o sarayın süslü tezyinatı altında müteharrik ve nakışlarının tahtında müstetir olan sani’ ve mühendisinin mükemmeliyet-i ef’alini apaçık sana gösterir. Ve şu ef’alin mükemmeliyeti ise, sana sarahaten usta ve mühendis olan zatın esmasının mükemmeliyetini gösterir. Yani; “Şu sarayın ustası mahir bir san’atkârdır, bilgisi derin bir mühendistir ve hakîm bir nakkaştır ve hakeza…” Ve onun esmasının mükemmeliyeti ise, gayet fasih bir şekilde sana müsemmanın sıfatının mükemmeliyetini bildirir. (Yani o usta hendese, san’at, ilim ve hikmetle mücehhezdir.) Ve onun sıfâtının mükemmeliyeti ise, o zatın zatî şuûnunun mükemmeliyetine şehadet eder. (Yani çok güzel bir istidadı ve üstün bir kabiliyeti vardır gibi…) Ve şuûnun mükemmeliyeti ise, o nakkaş olan zatın makamına münasib ve ona lâyık bir şekilde mükemmeliyetini ve kemalâtını izhar ve ilân eder.

Aynen onun gibi; kâinattaki şu kusursuz, noksansız göz önündeki eserlerde olan mükemmeliyet dahi, hadsî bir müşahede ile, arkalarında müstetir olan ef’alinin mükemmeliyetine şehadet ederler. Ve şu meşhud gibi olan ef’alin mükemmeliyetleri ise, şu fiillerin faili olan zatın esmasının kemalatına bilbedahe şehadet eder. Ve o kemal-i esma ise, bizzarure kemal-i sıfâta şehadet eder. Çünki esma sıfatların nisbetlerinden neş’et ederler. Ve kemal-i sıfât dahi kudsî sıfatların mebadileri olan şuûn-u zatiye üzerinden bilyakîn perdeyi kaldırıyor. Ve şuûnun kemali ise, Cenab-ı Zat-ı Mukaddes’e, ona lâyık bir surette bihakkılyakîn şehadet eder. Belki kâinattaki bütün cemal ve kemallerin mecmuu, ancak ve ancak Cenab-ı Zülcelal vel Kemal’in aziz olan kemaline, celil olan celaline nisbeten ondan gelmiş zaif bir gölgedir. Âmenna.