اِعْلَمْ
Ey şu hayat-ı dünyeviyeye mübtela olan insan! Bil ki: Sen o derece bu fani hayata düşkün olmuşsun ki, hayattaki ille-i gaiye, yalnız şu dünya hayatı ve bekasıdır diye tevehhüm etmişsin. Hem kudret-i ezeliyenin cevher-i insaniyette ve zevilhayatta emanet bıraktığı acib cihazat ve hârika techizat ise, Fâtır-ı Hakîm onları yalnız şu seri-üz zeval olan hayatın hıfz ve bekası için vermiştir diye zannetmişsin. Kellâ, sümme kellâ! Kat’iyyen öyle değil!.. Zira eğer hayat kitabından maksud-u aslî, yalnız bu hayat-ı dünyeviyenin kısacık bekası olmuş olsaydı, o zaman nizamat-ı kainatın icma’ı şehadetiyle; hikmetin, inayetin, intizamın ve adem-i abesiyetin en zâhir ve en bâhir ve en nuranî delilleri olan herşey; abesiyet ve israfın intizamsızlık ve hikmetsizliğin en acib ve en garib ve en bâriz misali olurlardı. Adeta o zaman, dağ gibi büyük bir ağacın, yalnız bir tek hardele kadar küçücük olan bir tek semeresi onun gayesi olurdu, Kellâ! Belki hayatın gayât ve semeratından, insanın ve zîhayatın yalnız o hayata malikiyeti derecesinde ve onda hakikî olarak tasarruf edebildiği miktarca ona raci’ olabilir.. Hayatın sair bütün semerât ve gayâtı ise, Cenab-ı Zat-ı Muhyi’ye (C.C.) aittir ki; onun esmasının tecelliyatına mazhar olmakla; ve hayat-ı uhreviyedeki cennet-i bakiyesinde rahmetinin çeşitli enva-ı cilvelerini izhar etmekledir ki, şu dünya hayatının tohumlarının semereleri de işte bunlardır.. Ve hakeza!..
Evet, nasılki bir sefine-i azîme-i sultaniyede muvazzaf bir şahsın vazifesi, yalnız geminin çalışma ve hareketini te’min eden bazı cihazata lüzumu vaktinde parmağını koyup dokundurmak gibi cüz’î bir iş iken; elbette geminin pek çok fevaidinden bu adama yalnız alâkasının ve hizmetinin nisbeti derecesinde olabilir. Yani binler faydalarından yalnız bir tane olabilir. Aynen öyle de; her zîhayat, kendi sefine-i vücudunda hakikî mutasarrıf olduğu derecede hisseye sahib olabilir. Hattâ gemi ile misal verilen şahıs, belki binler hisseden bir hisseye müstahak olsa dahi, burada insan ve zîhayat, milyonlar hisseden bir hisseye de müstahak olamaz.
,* * *
Ey şu hayat-ı dünyeviyeye mübtela olan insan! Bil ki: Sen o derece bu fani hayata düşkün olmuşsun ki, hayattaki ille-i gaiye, yalnız şu dünya hayatı ve bekasıdır diye tevehhüm etmişsin. Hem kudret-i ezeliyenin cevher-i insaniyette ve zevilhayatta emanet bıraktığı acib cihazat ve hârika techizat ise, Fâtır-ı Hakîm onları yalnız şu seri-üz zeval olan hayatın hıfz ve bekası için vermiştir diye zannetmişsin. Kellâ, sümme kellâ! Kat’iyyen öyle değil!.. Zira eğer hayat kitabından maksud-u aslî, yalnız bu hayat-ı dünyeviyenin kısacık bekası olmuş olsaydı, o zaman nizamat-ı kainatın icma’ı şehadetiyle; hikmetin, inayetin, intizamın ve adem-i abesiyetin en zâhir ve en bâhir ve en nuranî delilleri olan herşey; abesiyet ve israfın intizamsızlık ve hikmetsizliğin en acib ve en garib ve en bâriz misali olurlardı. Adeta o zaman, dağ gibi büyük bir ağacın, yalnız bir tek hardele kadar küçücük olan bir tek semeresi onun gayesi olurdu, Kellâ! Belki hayatın gayât ve semeratından, insanın ve zîhayatın yalnız o hayata malikiyeti derecesinde ve onda hakikî olarak tasarruf edebildiği miktarca ona raci’ olabilir.. Hayatın sair bütün semerât ve gayâtı ise, Cenab-ı Zat-ı Muhyi’ye (C.C.) aittir ki; onun esmasının tecelliyatına mazhar olmakla; ve hayat-ı uhreviyedeki cennet-i bakiyesinde rahmetinin çeşitli enva-ı cilvelerini izhar etmekledir ki, şu dünya hayatının tohumlarının semereleri de işte bunlardır.. Ve hakeza!..
Evet, nasılki bir sefine-i azîme-i sultaniyede muvazzaf bir şahsın vazifesi, yalnız geminin çalışma ve hareketini te’min eden bazı cihazata lüzumu vaktinde parmağını koyup dokundurmak gibi cüz’î bir iş iken; elbette geminin pek çok fevaidinden bu adama yalnız alâkasının ve hizmetinin nisbeti derecesinde olabilir. Yani binler faydalarından yalnız bir tane olabilir. Aynen öyle de; her zîhayat, kendi sefine-i vücudunda hakikî mutasarrıf olduğu derecede hisseye sahib olabilir. Hattâ gemi ile misal verilen şahıs, belki binler hisseden bir hisseye müstahak olsa dahi, burada insan ve zîhayat, milyonlar hisseden bir hisseye de müstahak olamaz.
,* * *
Yükleniyor...