اوچنجى نكته:

إشارتِ خاصّه، إشارتِ عامّه مناسبتيله بر سرِّ دقيق ربوبيت و رحمانيته إشارت ايده‌جگز:

بر قارداشمڭ گوزل بر سوزى وار. او سوزى، بو مسئله‌يه موضوع ايده‌جگم. سوزى ده شودر كه: بر گون گوزل بر توافقاتى اوڭا گوستردم، ديدى: "گوزل! ذاتًا هر حقيقت گوزلدر. فقط بو سوزلرده‌كى توافقات و موفّقيت داها گوزلدر." بن ده ديدم: أوت هر شى يا حقيقةً گوزلدر، يا بِالذّات گوزلدر ويا نتيجه‌لرى إعتباريله گوزلدر. و بو گوزللك، ربوبيتِ عامّه‌يه و شمولِ رحمته و تجلّئِ عامّه‌يه باقار. ديديگڭ گبى، بو موفّقيتده‌كى إشارتِ غيبيه داها گوزلدر. چونكه بو، رحمتِ خاصّه‌يه و ربوبيتِ خاصّه‌يه و تجلّئِ خاصّه‌يه باقار بر صورتده‌در. بونى بر تمثيل ايله فهمه تقريب ايده‌جگز. شويله كه:

بر پادشاهڭ عمومى سلطنتى و قانونى ايله، مرحمتِ شاهانه‌سى عموم أفرادِ ملّته تشميل ايديله‌بيلير. هر فرد، طوغريدن طوغرىيه او پادشاهڭ لطفنه، سلطنتنه مظهردر. او صورتِ عموميه‌ده، أفرادڭ چوق مناسباتِ خصوصيه‌سى واردر.

ايكنجى جهت، پادشاهڭ إحساناتِ خصوصيه‌سيدر و أوامرِ خاصّه‌سيدر كه· عمومى قانونڭ فوقنده، بر فرده إحسان ايدر، إلتفات ايدر، أمر ويرر.

ايشته بو تمثيل گبى· ذاتِ واجب الوجود و خالقِ حكيم و رحيمڭ عمومى ربوبيت و شمولِ رحمتى نقطه‌سنده هر شى حصّه‌داردر. هر شيئڭ حصّه‌سنه إصابت ايدن جهتده، خصوصى اونڭله مناسبتداردر. هم قدرت و إراده و علمِ محيطى ايله هر شيئه تصرّفاتى، هر شيئڭ أڭ جزئى ايشلرينه مداخله‌سى، ربوبيتى واردر. هر شى، هر شأننده اوڭا محتاجدر. اونڭ علم و حكمتيله ايشلرى گورولور، تنظيم ايديلير. نه طبيعتڭ حدّى وار كه، او دائرهِٔ تصرّفِ ربوبيتنده صاقلانسين و تأثير صاحبى اولوب مداخله ايتسين و نه ده تصادفڭ حقّى وار كه، او حسّاس ميزانِ حكمت دائره‌سنده‌كى ايشلرينه قاريشسين. رساله‌لرده يگرمى يرده قطعى حجّتلرله تصادفى و طبيعتى نفى ايتميشز و قرآن قلنجيله إعدام ايتمشز، مداخله‌لرينى محال گوسترمشز. فقط ربوبيتِ عامّه‌ده‌كى دائرهِٔ أسبابِ ظاهريه‌ده، أهلِ غفلتڭ نظرنده حكمتى و سببى بيلينمه‌ين ايشلرده، تصادف نامنى ويرمشلر. و حكمتلرى إحاطه ايديلمه‌ين بعض أفعالِ إلٰهيه‌نڭ قانونلرينى (طبيعت پرده‌سى آلتنده گيزلنمش) گوره‌مه‌مشلر، طبيعته مراجعت ايتمشلر.

Yükleniyor...