أسبابِ ظاهريه‌يى پرستش ايدنلرى آلداتان· ايكى شيئڭ برابر گلمه‌سى ويا بولونماسيدر كه، "إقتران" تعبير ايديلير، بربرينه علّت ظن ايتمه‌لريدر.

هم بر شيئڭ عدمى، بر نعمتڭ معدوم اولماسنه علّت اولديغندن، توهّم ايدر كه: او شيئڭ وجودى دخى، او نعمتڭ وجودينه علّتدر. شكرينى، منّتدارلغنى او شيئه ويرر، خطايه دوشر. چونكه بر نعمتڭ وجودى، او نعمتڭ عموم مقدّماتنه و شرائطنه ترتّب ايدر. حالبوكه او نعمتڭ عدمى، بر تك شرطڭ عدميله اولويور. مثلا: بر باغچه‌يى صولايان جدولڭ دليگنى آچميان آدم، او باغچه‌نڭ قوروماسنه و او نعمتلرڭ عدمنه سبب و علّت اولويور. فقط او باغچه‌نڭ نعمتلرينڭ وجودى، او آدمڭ خدمتندن باشقه، يوزر شرائطڭ وجودينه توقّفله برابر، علّتِ حقيقى اولان قدرت و إرادهٔ ربّانيه ايله وجوده گلير. ايشته بو مغلطه‌نڭ نه قدر خطاسى ظاهر اولديغنى آڭلا و أسبابپرستلرڭ ده نه قدر خطا ايتدكلرينى بيل!

أوت إقتران آيريدر، علّت آيريدر. بر نعمت سڭا گلييور· فقط بر إنسانڭ سڭا قارشى إحسان نيّتى، او نعمته مقارن اولمش· فقط علّت اولمامش. علّت، رحمتِ إلٰهيه‌در. أوت او آدم إحسان ايتمه‌يى نيّت ايتمه‌سيدى، او نعمت سڭا گلمزدى. نعمتڭ عدمنه علّت اولوردى. فقط مذكور قاعده‌يه بناءً· او مَيلِ إحسان، او نعمته علّت اولاماز. آنجق يوزر شرائطڭ بر شرطى اولابيلير. مثلا: رسالهِٔ نورڭ شاكردلرى ايچنده جنابِ حقّڭ نعمتلرينه مظهر بعض ذاتلر (خسرو، رأفت گبى)، إقترانى علّتله إلتباس ايتمشلر· استادينه فضله منّتدارلق گوسترييورلردى. حالبوكه جنابِ حق اونلره درسِ قرآنيده ويرديگى نعمتِ إستفاده ايله، استادلرينه إحسان ايتديگى نعمتِ إفاده‌يى برابر قيلمش، مقارنت ويرمش. اونلر ديرلر كه:

Yükleniyor...