لطيف، نازك صو إنجماد أمرينى آلديغى وقت، اويله شدّتلى بر شوق ايله او أمره إمتثال ايدر كه، دميرى شقّ ايدر، پارچه‌لار. ديمك برودت و تحت الصِفر صوغوغڭ لسانيله آغزى قپالى دمير قابده‌كى صويه "گنيشلن!" أمرِ ربّانيسى تبليغ ايديلنجه، شدّتِ شوق ايله قابنى پارچه‌لار، دميرى بوزار، كنديسى بوز اولور. و هكذا.. هر شيئى بوڭا قياس ايت كه، گونشلرڭ دورانندن و سير و سياحتلرندن طوت، تا ذرّه‌لرڭ مولوى گبى دور ايتمه‌لرينه و دونمه‌لرينه و إهتزازلرينه قدر كائناتده‌كى بتون سعى و حركت، قانونِ قدرِ إلٰهى اوزرينه جريان ايدييور. و دستِ قدرتِ إلٰهيدن صدور ايدن و إراده و أمر و علمى تضمّن ايدن أمرِ تكوينى ايله ظهور ايدر. حتّى هر بر ذرّه، هر بر موجود، هر بر ذىحيات، بر نفر عسكره بڭزر كه· اوردوده مختلف دائره‌لرده، او نفرڭ آيرى آيرى نسبتلرى، وظيفه‌لرى اولديغى گبى· هر بر ذرّه، هر بر ذىحياتڭ دخى اويله‌در. مثلا: سنڭ گوزڭده بر ذرّه، گوزڭ حجيره‌سنده و گوزده و أعصابِ وجهيه‌ده و بدنڭ شرايين تعبير ايديلن طمارلرنده، برر نسبتى و او نسبته گوره برر وظيفه‌سى و او وظيفه‌يه گوره برر فائده‌سى واردر. و هكذا هر شيئى اوڭا قياس ايت. بوڭا بناءً هر بر شى، بر قديرِ أزلينڭ وجوبِ وجودينه ايكى جهتله شهادت ايدر:

برى: طاقتنڭ بيڭلر درجه فوقنده وظيفه‌لرى گورمكده‌كى عجزِ مطلق لسانيله او قديرڭ وجودينه شهادت ايدر.

ايكنجيسى: هر بر شى، نظامِ عالمى تشكيل ايدن دستورلره و موازنهٔ موجوداتى إدامه ايدن قانونلره تطبيقِ حركت ايتمكله، او عليمِ قديره شهادت ايدر.