آرقداش! صنعتڭ، وجوهِ ثلاثهِٔ مذكوره اوزرينه ممكنه ويا حقّڭ إستلزام ايتديگنه نظرًا واجبه اولان إسنادى مسئله‌سى· ثمره‌دار بر آغاج مسئله‌سى گبيدر. شويله كه: آغاجڭ او ثمره‌لرى، يا وحدته إسناد ايديلير. يعنى نشو و نما قانونيله آغاجڭ كوكندن، كوك ده چكردكدن، چكردك ده أوامرِ تكوينيه‌يى تمثّلدن، أوامرِ تكوينيه ده "كُنْ" أمرندن، "كُنْ" أمرى دخى واحدِ واجبدن صادر اولمشدر.

او وقت، او آغاج بتون أجزاسيله، ياپراقلريله، داللريله، ثمره‌لريله ياراديليش قولايلغنده بر ثمرهِٔ واحده حكمنده اولور. چونكه وحدته نسبةً كوچك بر ثمره آغاجيله پك بيوك و چوق ثمره‌لى بر آغاج آراسنده فرق يوقدر. بو عدمِ فرق، وحدتده سهولتله يُسر، كثرتده صعوبتله عُسْرڭ بولونديغندن نشئت ايتمشدر.

أگر كثرته إسناد ايديليرسه، هر بر ثمره، هر بر چيچك، هر بر ياپراق، هر بر دال· تام آغاجنڭ وجوده گلمه‌سنه لازم اولان بتون آلات، جهازات، أسباب وسائره‌يه إحتياج گوستره‌جكدر. چونكه كلّ جزءده داخلدر. اوڭا نه لازمسه بوڭا ده لازمدر. مسئله بو ايكى شقدن خارج دگلدر. برى واجب، ديگرى ممتنعدر.

خلاصه:

بر حجيره‌نڭ وجوده گلمه‌سى كنديسنه إسناد ايديليرسه، كائناته محيط اولان صفتلر كنديسنده لازمدر. أسبابه إسناد ايديليرسه، عالمده‌كى بتون أسبابڭ او حجيره‌ده إجتماعلرى لازم گلير. حالبوكه سينگڭ ايكى ألى صيغميان بر حجيره، ايكى إلٰهڭ تصرّفنه محل اولابيلير مى؟ حاشا!..

مع هذا حجيره‌دن طوت، عالمه قدر هر بر شيئڭ بر نوع وحدتى واردر. اويله ايسه، صانع ده واحد اولاجقدر. چونكه واحد آنجق واحددن صدور ايدر. و كذا بر حبّه شمسى ضياسيله، رنگيله (تجلّى صورتيله) ايچنه آلابيلير. فقط مصدريت إعتباريله، بر حبّه، ايكى حبّه‌يى ايچنه آلوب اونلره مصدر اولاماز. و كذا وجودِ خارجى، وجودِ مثاليدن داها ثابت، داها محكمدر. وجودِ خارجيدن بر نقطه، وجودِ مثاليدن بر طاغى ايچنه آلابيلير. كذالك وجودِ وجوبى· داها قوى، داها راسخ، داها ثابتدر. بلكه ده وجودِ حقيقى، وجودِ خارجى اوندن عبارتدر.

Yükleniyor...