و ينه تكليفڭ أساسى و ايمانڭ برنجى ركنى اولان توحيدى، أوّلجه إثبات ايتمشدر. بو آيتده دخى توحيدڭ ثمره‌سنى و رحمتڭ عنواننى جنّت و سعادتِ أبديه ايله گوسترمشدر.

و ينه يوقاريده نبوّتِ محمّديه (عصم)

﴿اِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ﴾

إلٰى آخر آيتيله إشارت ايديلن إعجاز ايله إثبات ايديلمشدر. بوراده ده، تبشير و إنذار گبى نبوّت وظيفه‌لرينه لسانِ قرآن ايله إشارت ايديلمشدر.

و ينه يوقاريده ايعاد و إنذار· يعنى تخويف و تهديدلر ياپيلمشدر. بوراده ده وعدلر، رغبتلر، بشارتلر ياپيلمشدر. بونلرڭ آراسنده‌كى مناسبت، تضادى بر مناسبتدر.

و ينه نفسى و وجدانى، عقلڭ حكملرينه إطاعتلرينى دوام ايتديرن ترغيب و ترهيب، يعنى اُميد و قورقو حسلرى لازمدر. بو حسلرڭ وجود بولوب دوام ايتمه‌لرى آنجق ترغيب و ترهيب يعنى اميدلنديرمك و قورقوتمقله اولور. ترغيب و ترهيبڭ دوامى آنجق وجدانده موجود تحريك ايديجى بر آمرڭ وجوديله اولور. ايشته بو آيتله، ترغيب حسّى اويانديريلمشدر. أوّلكى آيتلر ايله ده ترهيب حسّى تحريك ايديلمشدر. بو إعتبارله آرالرنده تضادى بر مناسبت واردر. و ينه گچن آيتلرده آخرتڭ بر شقّنه، يعنى جهنّمه إشارت ياپيلمشدر. بو آيتده، ايكنجى شقّى اولان جنّتدن خبر ويرلمشدر. بو إعتبارله آخرتڭ هر ايكى شقّى ده ذكر ايديلمش بولنويور.

آرقداش! جنّت و جهنّم، شجرهِٔ خلقتدن أبده طوغرى اوزانوب گيدن ايكى دالدن تظاهر ايدن ايكى ثمره‌در و كائناتڭ تسلسلاً گلمكده اولان سلسله‌لرينڭ ايكى نتيجه‌سيدر و أبده طوغرى آقوب گيدن كائنات سَيْلنڭ ايكى مخزنى و ايكى حوضيدر. أوت جنابِ حق غيرِ متناهى حكمتلر ايچون بو عالمى، إمتحانه صحنه ياپدى· ينه صوڭسز حكمتلر ايچون تغيّراته، تحوّلاته، إنقلابلره محل اولماسنى إراده ايتدى· و ينه صوڭسز غايه‌لر ايچون خير ايله شرّى، نفع ايله ضررى، حُسن ايله قبحى، خلاصه اييلكله كوتولگى قاريشق بر شكلده جنّت و جهنّمه تخم اولمق اوزره كائناتڭ شو مزرعه‌سنه سرپدى. أوت مادام كه بو عالم، نوعِ بشرڭ إمتحان ميدانيدر و مسابقه يريدر· اييلكله كوتولگڭ بربرندن تفريق ايديله‌ميه‌جك درجه‌ده مختلط و قاريشق اولمالرى لازمدر كه، إنسانلرڭ درجه‌لرى تظاهر ايتسين. إمتحان و تجربه زمانلرى بيتدكدن صوڭره، كوتو إنسانلر:

﴿وَ امْتَازُوا الْيَوْمَ اَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ﴾

"أى مجرملر! بر طرفه چكيلڭز" دييه اولان توى اورپرتيجى، صاعقه‌وارى، شدّتلى أمرِ إلٰهىيه معروض قالاجقلرى گبى· ايى إنسانلر ده

﴿فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ﴾

"دائمى قالمق اوزره جنّته گيريڭز" دييه اولان جنابِ حقّڭ منعمانه، شفيقانه، لطفكارانه أمرلرينه مظهر اولاجقلردر. إنسانلر بو ايكى قسمه آيرلدقدن صوڭره، كائنات ده تصفيه عملياتنه اوغرايه‌جق. كوتولگى، شرّى، ضررى توليد ايدن مادّه‌لرڭ بر طرفه چكيلمه‌سيله جهنّمڭ· اييلگى، خيرى، نفعى طوغوران مادّه‌لرڭ ده ديگر طرفه چكيلمه‌سيله جنّتڭ تجهيزاتلرى إكمال ايديله‌جكدر.

Yükleniyor...