دليلِ إمكانى:

بو آيتڭ، صانعڭ وجودينه إشارت ايدن دليللرندن بريسى ده "دليلِ إمكانى"در كه،

﴿وَ اللّٰهُ الْغَنِىُّ وَ اَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ﴾

آيتيله إشارت ايديلمشدر. بو دليلڭ خلاصه‌سى: كائناتڭ إحتوا ايتديگى ذرّه‌لردن هر بريسنڭ گرك ذاتنده، گرك صفاتنده، گرك أحوالنده و گرك وجودنده غيرِ متناهى إمكانلر، إحتماللر، مشكلاتلر، يوللر، قانونلر واركن· بردن بره او ذرّه، غيرِ متناهى يوللردن معيّن بر يوله سلوك ايدر. و غيرِ محدود حاللردن، بر وضعيته گيرر. و غيرِ معدود صفتلردن بر صفتله وصفلانير و طوغرى بر قانون اوزرينه مقدّر بر مقصده حركته باشلار و وظيفه اولارق عهده‌سنه ويريلن هر هانگى بر حكمت و بر مصلحتى درحال إنتاج ايدر كه، او حكمت و او مصلحتڭ حصوله گلمسى، آنجق او ذرّه‌نڭ او چشيد حركتيله اولابيلير. عجبا او قدر يوللر و إحتماللر آراسنده او ذرّه‌نڭ ماجراسى، لسانِ حاليله، صانعڭ قصد و حكمتنه دلالت ايتمز مى؟

ايشته هر بر ذرّه، (مستقلاً) كندى باشيله صانعڭ وجودينه دلالت ايتديگى گبى، كوچك بيوك هر هانگى بر تشكّله گيررسه ويا هانگى بر مركّبه جزء اولورسه، گيرديگى و جزء اولديغى او مقاملرده قزانديغى نسبته گوره صانعنه اولان دلالتنى محافظه ايدر.

بو آيتڭ ماقبليله جهتِ إرتباطنه گلنجه:

وقتا كه قرآنِ كريم: برنجيسى، متّقى مؤمنلر· ايكنجيسى، عنادلى كافرلر· اوچنجيسى، ايكى يوزلى منافقلر اولمق اوزره إنسانلرى اوچ قسمه آييردى و آرالرنده تقسيمات و تشكيلات ياپدى. و هر بر قسمڭ صفاتنى و عاقبتنى بيان ايتدى. صوڭره

﴿يَا اَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا﴾

آيتيله هر اوچ قسمه توجيهِ خطاب ايده‌رك اونلرى عبادته أمر و دعوت ايتدى. ديمك بو آيتڭ أوّلكى آيتلره ترتّبى و اونلرى تعقيب ايتمه‌سى· خانه و بنانڭ مهندسڭ قروكيسنه، عملڭ علمه، قضانڭ قدره ترتّبى و بربرينى تعقيب ايتمه‌لرى گبيدر. أوت أوّلكى آيتلرده ياپيلان تشكيلات و تقسيمات، قروكى و پلاندن صوڭره بو آيتده، عبادت بناسنڭ ياپيلمسنه أمر ايديلمشدر. و او آيتلرده ويريلن بيلگى و معلوماتدن صوڭره، بو آيتده عمل و عبادته أمر ايديلمشدر. و اونلرده يازيلان صفت و إستحقاقلره گوره، بوراده أمر و نهيلر ايله حكملر ويرلمشدر. و كذا أوّلكى آيتلرده إنسانلرڭ تقسيماتى، أحوال و صفاتى ذكر ايديلدكدن صوڭره، مقامڭ إقتضاسيله، بو آيت اونلرى تعقيب ايتمشدر.


Yükleniyor...