ظلمت چوكديگى وقت سكونتله طوروب تپرشمه‌ملرى ايجاب ايدر ايكن آياغه قالقديلر، معناسنى إفاده ايدن

﴿قَامُوا﴾

تعبيرى مصيبتڭ شدّتندن و مصيبتله چوق اوغراشدقلرندن ركوع وضعيتنى آڭديران بللرنده بر تقوّس پيدا اولديغنه و ظلمتڭ آنى هجومندن ديسكينه‌رك آياغه قالقوب قاچانلر گبى، بللرينى دوزلتمه‌لرينه إشارتدر.

﴿وَلَوْشَاءَ اللّٰهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَاَبْصَارِهِمْ﴾

بو جمله‌ده‌كى كلمه‌لرڭ إشارتلرى:

أوت أوّلكى جمله‌لرده گوزلرينى كور، قولاقلرينى صاغير ايتمك شاننده بولنان أسباب ذكر ايديلدكدن صوڭره بو جمله‌ده مسبّباتى مشيئتِ إلٰهيه ايله باغلادقدن صوڭره أوّلكى جمله‌لره عطف ايدن

﴿و﴾

حرفى أسبابڭ پرده‌سى آلتنده تصرّف ايدن آنجق يدِ قدرت و بتون أسباب و علّتلر اوزرنده مراقبه ايدن نظرِ حكمت اولديغنه إشارتدر.

﴿لَوْ﴾

بو كلمه‌نڭ تضمّن ايتديگى (قياسِ إستثنائى) شويله تصوير ايديله‌بيلير: مشيئتِ إلٰهيه‌نڭ اولمامسى· ذهاب، سمع و بصرڭ اولمامسنه علّتدر. ذهاب، سمع و بصرڭ اولمامسى ده، مشيئتڭ اولمامسنى بيلديرمگه بر دليل و بر علّتدر.

و كذا مشيئتِ إلٰهيه‌دن ماعدا بتون أسبابڭ تكمّل ايتمسنه و يالڭز مشيئتِ إلٰهيه‌نڭ تعلّقيله گوز و قولاقلرينڭ ايشى بيتمش اولاجغنه إشارتدر.

﴿شَاءَ﴾

تعبيرى مسبّباتى أسبابله باغلايان مشيئت و إرادهِٔ إلٰهيه اولديغنه دلالت ايدر. اويله ايسه تأثير قدرتڭدر. أسباب ايسه، يدِ قدرتڭ نظرِ ظاهريده امورِ خسيسه ايله مباشرتى گورونمه‌مك ايچون وضع ايديلمش پرده‌لردر.

﴿اَللّٰهُ﴾

لفظهِٔ جلالڭ صراحتله ذكرى· خلقى فضله‌جه أسبابه أهمّيت ويرمكدن زجر و منع ايتمكله، أسبابڭ پرده‌سى آلتنده تصرّف ايدن يدِ قدرتى گورمگه فكرلرى دعوت ايدر.

﴿شَاءَ﴾

فعلنڭ بر مفعول ايله تقييد ايديلميه‌رك مطلق بيراقيلماسى· مشيئت و إرادهِٔ إلٰهيه‌نڭ، كائناتڭ أحوالندن متأثّر اولماديغنه و موجوداتڭ صفاتِ إلٰهيه‌يه تأثيرلرى بولونمديغنه إشارتدر. يعنى، بشرڭ إراده‌سى و سائر صفتلرى موجوداتڭ حسن، قبح، بيوكلك، كوچكلك گبى أحوالندن متأثّر اولديغى گبى صفاتِ إلٰهيه متأثّر اولاماز. صفاتِ إلٰهيه‌يه گوره هپسى متساويدر.

Yükleniyor...