HİZAN
HİZAN: Tarihçi İdris-i Bitlisî “şerefname”sinde(2) kaydettiğine göre, bu bölge halkı İslâmiyet’e dahil olduktan sonra, ibadet, zühd, salâhat ve takvada, özellikle gecede teheccüd namazını eda etmekte meşhurluğundan dolayı, buraya “Seher-hîzan” adı verilmiştir. “Seher- hizan” Farsça bir terkip olup, seherlerde uyanıp teheccüd namazını kılanlar demektir.
şerefname diyor ki: “Bu terkip, bilâhare bölgeye isim olarak kaldı. Fakat zamanla halk dilinde kısaltılarak sadece “Hîzan” şeklinde kaldı. Daha sonraları ise “Hizan” oldu.
İSPARİT
İSPARİT: Bu isim, tam olarak hangi milletin lisaniyle olduğu belli değildir. Fakat bölge halkının telâffuzunda “Sparit” veya “Spairt” şeklinde de kullanıldığına binâen; “İspartın” veya “Spartin” kelimelerinin masdarına müşabihtir. O ise, Kürdçede dayanak veya sırtını verip yaslanılan şey.. veya bir işin diğer birisine havala edilmesine denilir ki; İspairt, Isparit veya Sıparit kelimesine ma’naca ve mutabakatça benzerliği vardır. Bu ma’na itibariyle: sırtını o dağlara vererek tahassun etmek, tahassungâh olarak o dağlara sığınmak anlamında olabilir. “Sparit” ismi eğer “Sıpart”dan muharref olsa; yaslandı, dayandı, havâle etti, mânâsında olabilir. Her ne ise..
Bediüzzamanın aslının İsparta’dan, İsparit nahiyesine gelmesi konusunda az yukarıda yaptığımız tahlilde, bir nebze buna temas edildiği için kısa kesiyorum. Fakat bugün, Hizan’ın bir nahiyesi olan “İsparit” veya “İspairt” ismi resmiyette değil, sadece bölge halkının dilinde kalmıştır.
İsparit nahiyesi edindiğimiz bilgiye göre 32 köyden ibarettir. Hizan’ın hemen yanı başındaki “şeyda” köyünden, “Nurs” köyüne kadar bir dere uzanmaktadır. Dereden başka da yol mümkin değildir.(3) Bütün arazî serapa sarp dağlardan ibarettir. “Nurs”un şeyda’dan normal yolu bu dereyi takiben gider. şeyda’dan Nurs’a yaya onbir saatlik bir mesafedir.
BİR HATIRA:
1975 yılında, mezkûr yolla Nurs’a gittiğimizde, uğradığımız köyün birisinde, Mustafa Sungur ağabey bir gence, namaz kılıp kılmadığını sorması üzerine, genç: “Ne demek namaz kılıyor musun? Namaz kılmamak bizim buralarda çok ayıptır. Bizim bu nahiyemizde kadın-erkek namaz kılmayan hiç kimse yoktur. Yalnız bir muhtarla bir bey hariç” demişti.
HİZAN: Tarihçi İdris-i Bitlisî “şerefname”sinde(2) kaydettiğine göre, bu bölge halkı İslâmiyet’e dahil olduktan sonra, ibadet, zühd, salâhat ve takvada, özellikle gecede teheccüd namazını eda etmekte meşhurluğundan dolayı, buraya “Seher-hîzan” adı verilmiştir. “Seher- hizan” Farsça bir terkip olup, seherlerde uyanıp teheccüd namazını kılanlar demektir.
şerefname diyor ki: “Bu terkip, bilâhare bölgeye isim olarak kaldı. Fakat zamanla halk dilinde kısaltılarak sadece “Hîzan” şeklinde kaldı. Daha sonraları ise “Hizan” oldu.
İSPARİT
İSPARİT: Bu isim, tam olarak hangi milletin lisaniyle olduğu belli değildir. Fakat bölge halkının telâffuzunda “Sparit” veya “Spairt” şeklinde de kullanıldığına binâen; “İspartın” veya “Spartin” kelimelerinin masdarına müşabihtir. O ise, Kürdçede dayanak veya sırtını verip yaslanılan şey.. veya bir işin diğer birisine havala edilmesine denilir ki; İspairt, Isparit veya Sıparit kelimesine ma’naca ve mutabakatça benzerliği vardır. Bu ma’na itibariyle: sırtını o dağlara vererek tahassun etmek, tahassungâh olarak o dağlara sığınmak anlamında olabilir. “Sparit” ismi eğer “Sıpart”dan muharref olsa; yaslandı, dayandı, havâle etti, mânâsında olabilir. Her ne ise..
Bediüzzamanın aslının İsparta’dan, İsparit nahiyesine gelmesi konusunda az yukarıda yaptığımız tahlilde, bir nebze buna temas edildiği için kısa kesiyorum. Fakat bugün, Hizan’ın bir nahiyesi olan “İsparit” veya “İspairt” ismi resmiyette değil, sadece bölge halkının dilinde kalmıştır.
İsparit nahiyesi edindiğimiz bilgiye göre 32 köyden ibarettir. Hizan’ın hemen yanı başındaki “şeyda” köyünden, “Nurs” köyüne kadar bir dere uzanmaktadır. Dereden başka da yol mümkin değildir.(3) Bütün arazî serapa sarp dağlardan ibarettir. “Nurs”un şeyda’dan normal yolu bu dereyi takiben gider. şeyda’dan Nurs’a yaya onbir saatlik bir mesafedir.
BİR HATIRA:
1975 yılında, mezkûr yolla Nurs’a gittiğimizde, uğradığımız köyün birisinde, Mustafa Sungur ağabey bir gence, namaz kılıp kılmadığını sorması üzerine, genç: “Ne demek namaz kılıyor musun? Namaz kılmamak bizim buralarda çok ayıptır. Bizim bu nahiyemizde kadın-erkek namaz kılmayan hiç kimse yoktur. Yalnız bir muhtarla bir bey hariç” demişti.
Yükleniyor...